Қадим ривоятда айтилишича, бир эру хотин сира келишолмай, уришиб, баҳслашар экан. Бу ҳолат ўзларининг ҳам жонига тегибди. Ахийри эр хотинига:

–Сен, ануви... уйидан чурқ этган овоз чиқмайдиган қўшнимизникига кириб кузат-чи, уруш-жанжалсиз яшашларининг сабаби нима экан? – дебди.

Хотин ҳамсоянинг ҳовлисига кириб, қўшни аёл билан гаплашиб ўтириш асносида атрофида бўлаётган муомалаю муносабатларни кузатибди.

Қўшни эркак тарвақайлаб кетган дарахтнинг айрим шохларини қирқиб, саранжомлаётган экан. Бир пайт у аёлидан сув сўрабди, хотини ўша заҳоти косада сув олиб бораётганда, ташқаридан нотаниш аёлнинг чақирган овози эшитилиб қолибди. Шунда уй бекаси қўлидаги сувни йўлак ёнидаги омонат токчага қўйибди-да, кўча томон йўналибди. Иш билан машғул эр шу ердан ўтаркан, қўлидаги шох косага тегиб, сув тўкилибди, коса синибди.

–Шошқалоқлигим, яхшилаб ўйламай иш тутишимнинг оқибатида, – дебди қўшни аёл ташқаридан қайтаркан коса синиғини кўриб. – Чеккароққа қўйганимда ёки сувни шу ерга қўйганимдан сизни огоҳлантирганимда, синмаган бўлармиди...

–Мениям айбим бор, қўполман-да, – дебди шу заҳоти эри. – Эътиборлироқ бўлсам, у ёқ-бу ёққа қараб иш тутсам, косани токчадан тушириб юбормасмидим...

Меҳмон бўлиб ўтирган қўшни аёлга шу воқеанинг ўзи ҳам катта таъсир қилибди. У уйига қайтиб чиққанда, эри сўрабди:

–Бирор нарса тушундингми, қўшнилар уриш-жанжалсиз, бақир-чақирсиз яшашининг  сири нимада экан?

–Шуни англадимки, – дебди унга жавобан хотини, – биз уйимизда бўладиган ҳар қандай кўнгилсизлик, ёмон ишлар учун бир-биримизни, бошқаларни айбдор қиламиз. Қўшниларимиз эса бундай пайтда хатолик сабабини аввало ўзларидан излаб, иқрор бўлишар экан...

Муҳтарама УЛУҒОВА