Бу икки сўз кўпинча синоним сифатида қўлланади. Ҳар иккиси ҳам ҳужжатли асар, муаллифнинг ҳаёти ҳақида биринчи шахс тилидан ҳикоя қилади. Бироқ фарқлари ҳам бор.

Мемуар – муаллиф маълум даврдаги воқеалар ҳақида ҳикоя қиладиган, ҳаёти давомида юз берган маълум мавзуга оид воқеалар кетмакетлиги ҳақида фикр юритадиган ҳужжатли қисса. Бундай қиссада муаллиф кечинма ва ҳиссиётларини эслайди, фикрларини туйғу билан етказишга ҳаракат қилади. Мемуар муаллифнинг эсдаликлари, шахсий ҳаёти ҳақидаги эсселар тўпламидир.

Автобиография эса кишининг бутун ҳаёти ёки ҳаётининг катта бир даври ҳақида ҳикоя қиладиган фактик ёки тарихий асардир. Бир сўз билан айтганда, муаллифнинг қисса кўринишидаги таржимайи ҳолидир. У кўпинча муаллиф ҳаётининг бошидан то асар ёзилаётган пайтгача бўлган даврини қамраб олади, хронологик тартибда бўлади.

Бундай асарларга одатда маълум бир натижага эришган, шуҳрат қозонган кишилар қўл уради. Аслида автобиографияни ҳар ким ёзиши мумкин. Автобиографияга хос яна бир жиҳат – улар аксарият ҳолатларда муаллиф ҳаётининг сўнгида қоғозга туширилади.

Ориф ТОЛИБ