Маҳмуд аз-Замахшарий

***

Бу ерда ҳақиқатни тинглашдан қулоқлар тўсиб қўйилгандир.

***

Яна мулоҳазаю зеҳнлар тадбиру тафаккурдан ман этилгандир.

***

Бир тоифа одамлар борки, уларнинг тўшаклари ғафлат бешикларига обдон белангандир. Уларнинг кўзларида бедорлик (уйқусизлик) оз (кам) бўладики, бамисоли қоплонлар сингари.

***

Ёки илмли бўл, ёки илмга таяниб иш тутадиган бўл, лоақал илмни тинглаб эшитадиган бўл, аммо тўртинчиси бўлма, чунки касодга учраб ҳалок бўласан (жувонмарг бўласан).

***

Кудри тоифаси сингари талайдиган, Кудри қуши сингари учди-кетди. (Аввалига яхши гапириб одамнинг ичига кириб олиб, ўз ишини битиргач, Кудри қуши сингари тез ғойиб бўладиган кишиларга нисбатан айтиладиган ибора).

***

Одамларнинг энг хотири кучлиси уларнинг ичидаги энг унутувчисидир, кўнгилларнинг энг юмшоғи салобатлигию шафқатлисидир.

***

Мол-мулкни беҳуда исроф қилиш куфрона “неъматдир”, ўйламасдан бойлигини сарфлаш тўлиқ таназзулга олиб келади.

***

Подшоҳнинг энг яқин кишиси яқинларнинг ичидаги энг улуғидир, хавф-хатар пайтларида уларга (хавф-хатарга) яқинроғидир.

***

Тоғнинг энг тепасига (чўққисига) чиққан киши ундан йиқилувдан ғоят кўп огоҳ бўлмоғи лозим.

***

Аввал қилиб келган хайрлигу эзгуликларингизга кейин ҳам (яъни доимо) эзгулик қўшаверинг, чунончи қушнинг қанотидаги кичик патлари катта патларига мададкордир.

***

Фисқу фасод қилувчилар ва фожирлар кўпайса, Аллоҳ таоло вабо юборади.

***

Агар бўҳтон (ёлғон)чи ғудурлаганда сен ҳаммадан кўра ҳам кўп эшитгувчисан, ҳақ гап сўйланса сен гўё эшитмагандай бўласан.

***

Пора фақат ноҳақлигу золимларга ёрдам бергувчидир.

***

Кўпчилик одамлар ҳақиқатдан йироқдир, уларнинг талаб ва даъволари ёлғону бўҳтон (ботил)дир, яъни айтган сўзларию ишлари ўзларига мувофиқдир.

***

Низо ва нифоқ мавжуд жойда нохушлик бўлар, қайғу-ҳасрату фақирликка тушилур.

***

Гўштдан ҳаддан ортиқ даражада тановул қилдики, ҳатто ичини мой босиб ёрилиб кетди (кўп овқат ейиш – турли иллатларга сабабдир маъносида).

***

Бу дунё ибратли ишлару панд-насиҳатларга тўладур, айни вақтда кўз ёшларига ҳам сероб.

***

Кўпинча тил билан етказилган жароҳат, қилич билан етказилган жароҳатдан оғирроқдир.

***

Қуёш нурларини беркитиб бўлмаганидек ҳақиқатнинг чироғини ҳам сўндириб бўлмас.

***

Ҳунарманду косиблар кўпдир, бироқ моҳиру қобилиятлилари оздир (яъни, уста кўпу, устаси оздир).

***

Ўзи сазовор бўлмаган ҳамду саною мақтовларни талаб қилиш уятсиз, телба одамларнинг одатларидандир.

“Нозик иборалар” китобидан олинди.