Қадрсизланиш


Сақлаш
15:12 / 27.12.2023 0 404

Қадрсизланиш – муайян қадрият ёки қадриятлар тизимининг ўз қадрини йўқотиши ёки пасайтириши жараёнини, инсоннинг ўз обрў-эътиборини, мавқеини йўқотиши, назардан қолиши маъносини англатувчи тушунча. Жамият тараққиётида содир бўладиган умумий қадрсизланиш бирданига, бир кунда ёки тўсатдан эмас, балки тадрижий рўй берадиган жараёндир. Инсоният тарихида қадриятлар тизими қадрсизланиб кетган давлатлар ва империяларнинг таназзулга юз тутгани, йўқ бўлиб кетгани маълум. Масалан, собиқ иттифоқ ҳаётининг охирида, 80-йилларнинг охирларида илгари зўрлик билан ушлаб турилган қадриятлар тизимининг бутунлай қадрсизланиши яққол кўриниб қолган эди. Охир-оқибат, бу тузум таназзулга юз тутди ва ҳалокатга учради. Қадрсизланиш жараёнига сабаб бўладиган кўплаб омиллар мавжуд. Муайян қадрият ёки бир неча қадрият шаклларининг ҳаддан ортиқ бўрттириб юборилиши, мутлақлаштирилиши ёки сийқалаштирилиши, уларга нотўғри муносабатнинг муттасил сиёсат усулига айлантирилиши бунга сабаб бўлиши мумкин. Бундай ҳолда қадриятлар ўз мазмун-моҳиятини, одамларнинг ҳаёти ва фаолияти учун умумий мезон, уларнинг интиладиган идеал ёки уларни муайян мақсадлар сари бирлаштирувчи ва сафарбар қилувчи мезон сифатидаги аҳамиятини йўқотади.

 

Қадрсизланиш муайян қадрият, миллий манфаатлар, давлат сиёсатига ишончсизлик, одамларнинг «нималар»дандир ҳафсаласи «пир» бўлиши, кўпчиликнинг кўнгли «қолиши» тарзида ҳам намоён бўлиши мумкин. Ҳар бир шахс учун жамиятда ўз атрофидагилар ўртасида ўз қадрини йўқотиш одамийликни йўқотиш билан баробар бўлади. Шунинг учун ҳар бир шахс қадрсизланиш сўзи англатадиган маънодаги хусусият ўзида шаклланиб қолмаслигига интилиши зарур бўлади. Қадрсизланиш фақат шахслар ўртасидагина бўлиб қолмасдан, балки бошқа соҳаларда ҳам рўй бериши мумкин. Масалан, қимматли қоғозлар, пуллар, ашёлар ўртасида ҳам қадрсизланиш бўлиши мумкин. Бундай ҳолатни дунё давлатларида ишлатиладиган маблағлар ва қимматли қоғозлар мисолида кўриш мумкин. Баъзан қадрсизланиш оқибатида маълум бир мамлакатларда пуллар ва қимматли қоғозларни ислоҳ қилишга зарурат сезилади. Қадрсизланиш иқтисоднинг барча соҳаларини қамраб олиши, муайян давлат ёки бутун жаҳон инқирози тарзида рўй бериши мумкин. Бу иқтисодий бўҳронга олиб келади ва бутун дунёда умумий муаммоларни келтириб чиқаради.

Изоҳ йўқ

Изоҳ қолдириш

Сўнгги қўйилган

Барчаси

Биласизми?

14:07 / 15.07.2025 0 176
“Кимсан” аслида ким?

Ҳикмат

10:07 / 03.07.2025 0 108
Армон бобо

Биласизми?

16:07 / 02.07.2025 0 86
Елиб келди



Кўп ўқилган

Барчаси

Қомус

15:04 / 19.04.2023 0 11282
Жадидчилик

Қатра

20:08 / 18.08.2022 15 5724
Илк ватан

Қатра

01:01 / 10.01.2022 7 5256
Бир қоп ун

Қомус

22:08 / 04.08.2023 0 5241
Миллий урф-одатлар

Қатра

17:08 / 21.08.2022 6 4694
Тинчлик

Қомус

15:04 / 18.04.2023 0 4043
Радикализм

Қатра

01:01 / 18.01.2022 2 3705
Ўқиш пули

//