Фитна (арабча йўлдан оздириш, ғалаён) – бир ёки бир неча шахс томонидан ўзга шахс ёки шахслар гуруҳига нисбатан ҳақиқий мақсадни ниқоблаб амалга ошириладиган душманлик ҳаракатларини англатувчи тушунча. Фитна сиёсат, кундалик маиший турмуш, дин, ҳарбий соҳа ва бошқа жабҳаларда намоён бўлиши мумкин. Тарих ва сиёсатшунослик фанларида фитналар назарияси мавжуд. Баъзи тарихчи ва сиёсатшунослар инсоният тарихини фитналар тарихи деб талқин қилади. Уларнинг фикрига кўра, инсоният тарихида юз берган барча йирик ҳодисалар фитналар натижасидир. Тарихдаги энг катта фитналар мисоли сифатида массонлар фитнаси, большевиклар фитнаси, мондиал фитналар, мазҳаблар фитналарини келтирилади. Шу билан бирга, фитналар назарияси тарафдорларининг қарашларига кўра, инсоният тарихида глобал фитналар, минтақавий фитналар, кичик фитналар мавжуд бўлган. Бу назария тарафдорлари сиёсатшунослик фанининг «конспирология» бўлими вакиллари орасида кўпроқ учрайди. Фитна ва фитначилик терроризм ва экстремизм билан узвий боғлиқ. Террорист ва экстремистлар кўпинча фитналар уюштириш йўлидан боришади. Фитналар назариясининг энг асосий камчиликларидан бири шундаки, у жамият тараққиётидаги қонуниятларни инкор қилади. Унга кўра, жамият тараққиёти муайян детерминистик қонуниятларга эмас, балки фитначиларнинг қобилиятлари, мақсадлари ва уюшганлик даражасига боғлиқ тарзда амалга ошади. Шу билан бирга, сиёсий фитналар давлатлар ва мамлакатлар ҳаётига, ҳарбий фитналар урушларнинг натижаларига, молиявий, иқтисодий фитналар аҳоли фаровонлигига, оилавий фитналар оилалар, минтақалар ҳаётига жиддий таъсир ўтказиши мумкин.