Таъмагирлик


Сақлаш
16:11 / 01.11.2023 0 849

Таъмагирлик – манфаатпарастликнинг кўриниши бўлиб, бутун хатти-ҳаракатини шахсий манфаат олишга қаратган шахснинг хулқ-атворини таърифлайдиган салбий маънавий сифат. Ушбу тушунчалар ҳирс, очкўзлик маъноларини ҳам билдиради. Ўзбек тилида бу сўзнинг маъноси бировдан бирор нарса ундириб қолиш, ўзиники қилиб олишни, шу мақсад илинжида амалга оширилган хатти-ҳаракатларни ифодалайди. Таъмагирлик қилиш – бировдан бирор нарса ундиришга умидланиш, шунга интилиш, кўз тутишни англатса, ижтимоий муносабатларда бу сўз маъноси янада кенгайиб, моддий манфаат кўриш, очкўзлик, мол-дунё орттириш йўлидаги ғаразли ниятлар билан боғлиқ хатти-ҳаракатларни ҳам билдиради. Шу тариқа, таъмагирлик эндиликда киши хулқ-атворидаги энг жирканч ва нафратга лойиқ ҳолатларни ифода қилувчи, бировдан бирор нима ундиришга ружу қўйган, шахсий бойлик орттиришга муккасидан кетган бешафқат, золим кишиларнинг кирдикорларини англатувчи сўзга айланди. Бировнинг молидан таъмагирлик қилиш энг ёмон иллатдир. Алишер Навоий «Маҳбуб-ул-қулуб» асарида таъмагирлик ҳақида шундай ёзади: «Тамаъ мазаллатға далил ва ғаний томеъ хору залил… тамаъ аҳли лаим, Хорлиғлар боши тамаъ билгил, доимо азза ман қанаъ билгил». Яъни, таъмагирлик тубанликка далил, бойиган таъмагир одам хор ва пасткаш, хасис кимса, хорликлар таъмагирликдан бошланади, қаноат қилган азиздир. Таъмагирлик замон ўзгариши, давр тараққий этиши билан янги-янги кўринишларда ўзини намоён этиб келаётганини кўриш мумкин. Бировнинг ҳалол тер тўкиб, меҳнат билан топган мол-давлатидан улуш олишга интилиш – одамнинг жамиятдаги обрў-эътиборини туширадиган, худбинлигини ошкор қиладиган ҳолат ҳисобланади. Бинобарин, таъмагирлик шахсни фаровонликка тўғаноқ бўладиган пасткаш, тубан, қаноатсиз кимсалар қаторига киритиш мумкин. Ҳатто, ҳуқуқ фанида жиноят мотивларидан бири сифатида тилга олинадиган бу иллатни намоён этган шахслар Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 56-моддаси «к» бандида ғаразли ва бошқа тубан ниятларда жиноят содир этиши, бу эса жазони аниқлаштирувчи ҳолат экани белгилаб қўйилган. Дарҳақиқат, бировнинг молидан таъмагирлик қилиш кундалик ҳаётда шахс намоён қиладиган энг ёмон иллатлардан ҳисобланади. Чунки бу хил иллатга гирифтор бўлган шахслар жамият тараққиётига ғов бўлибгина қолмай, давлат ишига, ўз лавозимига иснод келтириши шубҳасиздир.

Изоҳ йўқ

Изоҳ қолдириш

Сўнгги қўйилган

Барчаси

Биласизми?

17:03 / 12.03.2025 0 144
Туркистондаги қадимий аёллар байрами

Биласизми?

10:03 / 03.03.2025 0 126
“Қозонди” феълидаги “қозон” ҳақида

Биласизми?

10:03 / 03.03.2025 0 163
Маржумакдан шўрва қилиб бўладими?

Биласизми?

15:02 / 28.02.2025 0 140
Маймунжон, парманчак ва болдирғон

Биласизми?

14:02 / 28.02.2025 0 123
Хўжайин бўлолмаган хўжағат



Кўп ўқилган

Барчаси

Қомус

15:04 / 19.04.2023 0 9163
Жадидчилик

Қатра

20:08 / 18.08.2022 15 5302
Илк ватан

Қатра

01:01 / 10.01.2022 7 4894
Бир қоп ун

Қатра

17:08 / 21.08.2022 6 4323
Тинчлик

Қомус

22:08 / 04.08.2023 0 4107
Миллий урф-одатлар

Қатра

01:01 / 18.01.2022 2 3555
Ўқиш пули

Бир куни...

03:12 / 09.12.2021 3 3140
Ҳар нарса ҳам кўринганидек эмас

//