Муроса (арабча бир-биридан розилик, ўзаро келишиш) – сулҳ, масалани қулай, тинч йўл билан ҳал этиш, шахснинг низоли ва зиддиятли вазиятда келишувга бора олиш қобилиятини ифодаловчи тушунча. Муроса, одатда, инсоннинг беш хил ҳаракат услубидан бири ҳисобланади. Низоли вазиятда у ана шу услублардан бирини танлашга мойиллик билдиради. Бу ҳаракат услублари қуйидагилар: 1) рақобат – масала айнан бир томон айтганидай ҳал бўлиши керак; 2) ён бериш – бир томон иккинчи томон таъкидлаётган ечимни қабул қилади; 3) компромисс ёки муроса – масала иккала томонни ҳам қисман қониқтирадиган ечим орқали ҳал этилади, лекин асосий манфаатлар қондирилмайди; 4) масалани муҳокама этишдан қочиш, яъни турли баҳона билан масалани ҳал этувчи узил-кесил ечим қабул қилинмайди; 5) ҳамкорлик – иккала томонни қониқтирувчи ечим изланади ва бу изланиш давомида бир томон иккинчи томоннинг манфаати ҳақида қайғуради, иккинчи томон ҳам жамоа ва ташкилот манфаатини назарда тутган ҳолда ўз муаммоси ечимини излайди. Рақобатда биринчи навбатда шахснинг ўз хоҳишини қониқтириш, ўз манфаатини кўзлаб иш тутиш, бир томонлама ютуққа интилиш асосий мақсад этиб олинади. Муросада эса иккала томон ҳам бирор нарсадан воз кечиб, ўзаро келишув битимини тузадилар ва иккала томон учун маъқул бўлмаса ҳам бир тўхтамга келадилар. Ҳаётда, одатда, низоли вазиятдаги горизонтал низолар асоратсиз кечади. Чунки горизонтал низоларда бирор-бир хусусиятига қараб, ўзаро тенг бўлган инсонлар, масалан, бир корхонадаги ходимлар, бир оила фарзандлари, ёши тенг кишилар, бир синф ўқувчилари ўртасидаги низолар кўринади. Бу тоифа низоларни ҳал этишда муросага келиш осонроқ кечади. Лекин вертикал низоларда муросага келиш анча мушкул, чунки бу низоларда икки киши орасидаги ижтимоий мавқе даражаси турлича бўлади. Масалан, корхонада раҳбар ва ходим, оилада отаона ва фарзанд, мактабда ўқитувчи ва ўқувчи муносабатларида бир томондаги мавқе ва тажрибанинг, ёш кўрсаткичининг юқорилиги туфайли муросага келишдан кўра, бир томоннинг бошқасига ён бериши, низодан қочиш каби ҳаракат услублари самаралироқ амалга ошади. Шунингдек, низоларнинг моҳияти ва ҳал қилиш йўлига кўра, конструктив низоларда инсонлар орасидаги муносабатларнинг тўғри ва рационал ҳал этилишида муросага келиш кузатилади. Чунки бу низоларнинг оқибатида муаммо ижобий ҳал бўлади. Лекин деструктив низоларда ўзаро муносабатларнинг таранглашуви, катта жанжалларга айланиши муросага келиш имконини йўққа чиқаради. Низоларнинг юзага келишининг дастлабки босқичида муросага келиш вазияти кўпинча амалга ошса, низонинг низоли хатти-ҳаракатлар босқичида муросага келиш қийин бўлади. Кўп миллатли мамлакатда миллатлараро муроса муҳитини яратиш катта ижтимоий-сиёсий аҳамиятга эга. Айниқса, Ўзбекистон каби 130 дан ортиқ миллат ва элатга мансуб турли дунёқараш ва турмуш тарзига эга бўлган аҳоли яшайдиган, 15 дан ортиқ диний конфессиялар фаолият кўрсатаёттан мамлакатда ижтимоий муроса муҳитини яратиш фавқулодда муҳим аҳамият касб этади. Мазкур муаммо мустақилликнинг дастлабки кунлариданоқ давлат сиёсати даражасига кўтарилгани бежиз эмас. Мамлакатда юрт тинчлигини таъминлаш ва барқарор муҳитни яратишда миллатлараро муносабатларни мувофиқлаштириш эҳтиёжларидан келиб чиқиб, муросанинг назарий асослари ишлаб чиқилди ва амалиётга жорий этилди.

Юртимизда инсон ҳуқуқ ва манфаатлари олий қадрият сифатида белгиланиб, бу борада улкан ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, Ўзбекистон «Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларацияси», «Бола ҳуқуқлари тўғрисида»ги конвенция, «Хотин-қизларга нисбатан камситишларнинг барча шаклларини тугатиш тўғрисида»ги конвенция, «Халқларнинг тинчликка доир ҳуқуқлари тўғрисида»ги конвенция, «Дин ва эътиқод асосидаги муросасизлик ва камситишларнинг барча шаклларини тугатиш тўғрисида»ги декларация, «Ирқий камситишларнинг барча шаклларини тугатиш тўғрисида»ги халқаро конвенция ва бошқа халқаро ҳужжатларга қўшилди. Бу эса жамиятдаги тинчлик ва барқарорликни мустаҳкамлаш, ижтимоий муроса тамойилларини амалга оширишда муҳим омил бўлиб хизмат қилмоқда. Муроса маданияти одамларнинг турмуш тарзи, дунёқараши, онги, фикрлаш тарзи билан боғлиқ бўлган мураккаб ҳодисадир. Ўтиш даврида ижтимоий-сиёсий ҳодисалар моҳиятини тўғри ва теран англаш, ундаги ўзгаришлар жараёнини холисона баҳолаш, мантиқий ёндашувларни амалга ошириб бориш муроса маданиятини шакллантиришда муҳим ўрин тутади. Тарихдан маълумки, жамият аъзолари умумий мақсад йўлидаги ғояларни бевосита ўз тақдири билан боғлиқ ҳолда англаса, ҳар бир фуқаро ўз тақдирини мамлакат тақдири билан боғлиқ ҳолда тушунса аҳолиси ўртасида яхлит муроса маданияти вужудга келади. Ана шундай маънавий-руҳий якдиллик ва муроса тамойиллари жамиятда умумий ижтимоий-сиёсий барқарорликни таъминлашнинг асоси бўлиб хизмат қилади.