Маънавий иллатлар – жамиятда ўрнатилган ижтимоий, маънавий, ахлоқий, ҳуқуқий, маданий меъёр ва қоидаларга зид бўлган хатти-ҳаракатларни ифодаловчи тушунча. Маънавий иллатлар маънавий соғломликнинг акси бўлиб, маънавиятсизлик, яъни инсон ижтимоийлашувининг заифлашиши, таълим-тарбия жараёнида йўл қўйилган камчиликлар оқибатида вужудга келадиган маънавий бузилиш ҳодисасидир. Маънавий иллатлар сирасига ёлғончилик, адолатсизлик, ҳурматсизлик, лоқайдлик, бефарқлик, дангасалик, бюрократизм, туҳмат, бўҳтон, ҳасад, хоинлик, ўғирлик, иккиюзламачилик, қатъиятсизлик, виждонсизлик, ҳаёсизлик, уятсизлик, орсизлик, номуссизлик ва ҳоказо иллатларни киритиш мумкин. Маънавий иллатлар жамият маънавияти каби тарихий тараққиёт давомида шаклланади, янги-янги кўринишларда намоён бўлади. ХХI асрда Ғарб мамлакатларида гиёҳвандлик, бир жинсли никоҳ, бесоқолбозлик, лесбиянлик (яъни аёлнинг аёл билан турмуш қуриши) ва ҳоказо маънавий иллатлар яққол кўзга ташланмоқда. Маънавий иллатлар иқтисодий, сиёсий, ҳуқуқий, маданий, маънавий ва руҳий омиллар, шарт-шароит таъсирида вужудга келади. Масалан, иқтисодий сабаблар туфайли ўғирлик, ёлғончилик, ҳаромхўрлик, порахўрлик, тажовузкорлик, ҳақоратгўйлик, лаганбардорлик, қонунларни менсимаслик, уларни ўз манфаатига бўйсундиришга уриниш, ўзгалар ҳуқуқларини поймол қилиш, фаҳшга берилиш, зўравонлик, манманлик, талончилик каби маънавий иллатлар пайдо бўлди.

Давлат ва жамият бошқарувидаги бошбошдоқлик ҳам аҳоли турли тоифалари, шу жумладан, раҳбар ходимлар фаолияти, қиёфаси ва феъл-атворида айрим маънавий иллатларнинг юзага чиқиши сабаб бўлиши мумкин. Ғарб жамиятида яққол намоён бўлаётган инсоннинг иқтисодий манфаатлари ва истеъмолчилик майлларининг устуворлиги маънавий қадриятларнинг сақланиши ва келгуси авлодларга мерос тарзида узатилишига тўсқинлик қилиб, уларнинг хулқ-атвори ва хаттиҳаракатида маънавиятга зид иллатларнинг авж олишига олиб келмоқда. Бу ўз навбатида моддий жиҳатдан тараққий этган айрим давлатларни маънавий жиҳатдан таназзулга етакламоқда. Тарихдан маълумки, буюк империялар нафақат иқтисодий ёки сиёсий, балки аввало маънавий-ахлоқий емирилиш оқибатида тануззулга учраган ва парчаланиб кетган. Айниқса, бугунги глобаллашув шароитида маънавий емирилиш, маънавий бузғунчилик жараёнлари ғоят хатарли тус олиб, турли давлатлар ва халқлар маънавиятига салбий таъсир этмоқда, азалий урф-одат ва анъаналарнинг қадрсизланиши ва оммавий маданиятнинг ёпирилиб кириш хавфини туғдирмоқда. Шунинг учун бундай хавф-хатар ва маънавий таҳдидларнинг асл мақсад-муддаолари, оқибатларини теран англаш, бу борада ҳушёр ва огоҳ бўлиш, замон билан ҳамнафас яшаш, айниқса, ёшларимиз қалби ва онгига юксак маънавий қадриятларни сингдириш, уларни баркамол инсонлар этиб вояга етказиш давр талабидир.