Baribir gapiraveradi

Shoir Yo‘ldosh Eshbek so‘zamol, gapga chechan, suhbati jonon yigit. Faqat gurungga berilib ketganda goho me’yorni sal unutib qo‘yadi. Toshkentdan yozuvchilarning Chorvoqdagi dala hovlisiga ketayotganimizda hamroh bo‘lib qolsak, manzilga yetguncha faqat u gapiradi… Eshitib biz charchashimiz mumkin, ammo gapirib u charchamaydi.

Kunlardan bir kun Chorvoqdagi Yo‘ldosh hamsuhbat, aniqrog‘i, gapini eshitadigan teshik quloq qidirib, qo‘ni-qo‘shnilarning  dala hovlisini oralaydi. Qarasa, hamma ish bilan band. Qo‘shnisi Nurulloh Muhammad Raufxon ham engashib, astoydil yer chopayotgan ekan. Yo‘ldosh nima bo‘lsa bo‘lar deya Nurulloh bilan salom-alik qilgach, suhbatni, aniqrog‘i, monologni boshlab yuboradi. Nurulloh ahyon-ahyon soatiga qarab, peshonasidagi reza-reza terlarni qo‘li bilan sidirib, ishlayveradi. Yo‘ldosh esa gapiraveradi…

Axiyri Nurulloh bosh ko‘tarib, hijolatomuz deydi:

– Kechirasiz, Yo‘ldosh aka, men tezroq shu ishni bitirib qo‘yib, oxirgi elektrichkaga ulgurmoqchi edim.

Shunda Yo‘ldosh pinagini ham buzmay, hamsuhbatiga dalda beradi:

– E, siz bemalol ketavering, men gapiraveraman!

Bo‘sh kelmadi

Kunlardan bir kun ashaddiy kitob muxlisi, jurnalist Mahmud Sa’diy ko‘chada bir dasta kitob ko‘tarib ketayotsa, oldidan shoir Yo‘ldosh Eshbek chiqib qoladi.

– Mahmud aka, bu qanday kitoblar? – qiziqsinib so‘raydi shoir.

– Borxes, Markes, Joys, Shelli, Pristli, Lorka… – deya Mahmud aka faxrlanib, kitoblarni ko‘z-ko‘zlaydi. Nogoh shoirga bir tegajog‘lik qilgisi keladi: – Sen bularni o‘qimay qanday shoir bo‘lib yurganingga hayronman.

– Ular ham meni o‘qimay qanday yozishganiga hayronman! – deydi shoir ham bo‘sh kelmay.

Yarim kunga zo‘rg‘a chidadi 

Yozuvchilarning Chorvoqdagi dala hovlisida Yo‘ldosh qurgan paxsa kulba devor qish-qirovning qor-yomg‘irida nurab, qulab tushadi. Qo‘ni-qo‘shnilar hashar qilib, hujrani qayta tiklab berishadi. Bu ishda kamtar-kamsuqum, o‘ta kamgap va o‘ta mehnatkash jurnalist Sharif aka Xolmurodov jonbozlik ko‘rsatadi. Bir necha kun o‘zi ustachilik qilib, g‘isht teradi. Yo‘ldosh o‘shanda “Siz ham imorat qurganingizda qamishdan bel bog‘lab, xizmat qilodurman”, deya katta va’da beradi. Nihoyat, Sharif aka qurilish boshlaganda shoir va’dasida turib, “Bizga nima xizmat?” deya yeng shimarib keladi. Xullas, ish boshlanadi.

Ishlab charchamaydigan Sharif aka Yo‘ldoshning tinimsiz gaplaridan bezor bo‘lib, gangib qoladi. Shu bois tushlikdan keyin iymanibgina gap qotadi:

– Yo‘ldosh, haligi… sizga katta rahmat, mana, shunchalik yordam berdingiz. Endi bu yog‘ini o‘zim bir amallarman, sizga ruxsat…

– Yo‘g‘-e? – Yo‘ldosh bu gaplarga ishonqiramaydi. – Axir bitta o‘zingiz… Kim loy olib beradi? Kim g‘isht uzatib turadi?

– Aytyapman-ku, o‘zim eplayman.

– Qiynalib qolasiz-da.

– Yo‘q, qiynalmayman.

Yo‘ldosh qaraydiki, ahvol jiddiy, aka Sharif hazillashmayapti.

– Axir men uydan siznikida ishlayman deb uch kunga javob olib keluvdim. Uyga qaytib borishim noqulay. Ovqat ham olmagandim. Endi nima qilaman?

– Siz sira xavotirlanmang, – deydi Sharif aka hijolatomuz jilmayib. – Uch kunlik ovqatingizni men o‘zim berib turaman, faqat…

– Men sizni tushundim, Sharif aka, tushundim, – deydi Yo‘ldosh kulimsirab.

– Faqat bir iltimos – ovqatni shu yerda – birgalikda baham ko‘rsak.

– Nega endi?

– Gapimni birov eshitib turmasa, ovqat yeganday bo‘lmayman-da!

“Antiqa” dehqonchilik

Yo‘ldoshning Chorvoqdagi dala hovlisida yeng shimarib ariq qaziyotganini ko‘rgan qo‘shnisi, dehqonchilik bo‘yicha yozuvchilarga beminnat yordam, tekin maslahat berib yuradigan mehnatkash adib Erkin Malik hayron bo‘lib so‘raydi:

– Hoy Yo‘ldosh, nima qilyapsiz?

– Ko‘rmayapsizmi, ariq qaziyapman.

– Nima, suv chiqarmoqchimisiz?

– Yo‘q, ekin ekmoqchiman.

– Nima ekmoqchisiz?

– Pista ekaman.

– Pistaga shunchalik chuqur ariq olinadimi?

– Shahardan kelib, sug‘orib turishga vaqtim bo‘lmaydi. Ariqqa suvni bir to‘ldirib qo‘ysam bas – ekin  bir-ikki oygacha suvsamay turaveradi.

Bunaqa “antiqa” dehqonchilik usulini eshitgan Erkin aka hoholab kulib yuboradi.

Shodmon OTABEK