Vitalizm


Saqlash
16:02 / 22.02.2022 0 1725

 

Vitalizm (lot. vitalis - hayotiy) - tirik tabiatning notirik, jonsiz tabiatdan sifat jihatidan farqlanishi, hayotiy jarayonlarni noorganik olam kuchlari va qonunlari bilan almashtirib bo‘lmasligi, hayotiy jarayonlarning tirik mavjudotlarga xos bo‘lgan o‘ziga xos nomoddiy asos: “hayotiy kuch”, “ruh”, “entelexiya” va h.k. belgilanishi to‘g‘risidagi ta’limot. Bunday qarashlar antik davrdayoq Pifagor, Aflotun, Arastu asarlarida ilgari surilgan. Falsafada vitalizmga idealistik hamda tabiiy-ilmiy yondashuvlar mavjud. Vitalizm hayotiy faoliyatni tabiiy-ilmiy talqin qilish mexanizmiga qarshi bo‘lib, tirik mavjudotlarning tizim sifatida maqsadga muvofiq bo‘lmasligi va mexanikaga xos bo‘lmagan taraqqiyot va xulq-atvor jihatlariga ega ekanini e’tirof etadi. Vitalizm uchun tirik mavjudotlar o‘ziga xosligini mutlaqlashtirish, ulardagi biologik va kimyoviy qonuniyatlarni inkor etish, hayotiy hodisalarni tabiiy-ilmiy asosda talqin etishga imkon beradigan biologik nazariyalarga salbiy munosabatda bo‘lish xosdir. Chunonchi, vitalizmning yirik vakillaridan biri bo‘lgan Drish Ch. Darvinning evolyutsion nazariyasi hamda G. Mendelning irsiyat konsepsiyasiga keskin qarshi chiqqan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

15:07 / 10.07.2025 0 230
Ozodlik haykaliga kimning yuz qiyofasi olingan?

Hikmat

10:07 / 03.07.2025 0 146
Armon bobo

Bilasizmi?

16:07 / 02.07.2025 0 123
Yelib keldi

Bilasizmi?

10:05 / 20.05.2025 0 572
Farzand nega tirnoqqa o‘xshatiladi?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 225848
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 108321
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 55967
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 41330
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 40662
Xarakter

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 31937
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 31012
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 30687
Alpomish

//