Vitalizm


Saqlash
16:02 / 22.02.2022 0 1627

 

Vitalizm (lot. vitalis - hayotiy) - tirik tabiatning notirik, jonsiz tabiatdan sifat jihatidan farqlanishi, hayotiy jarayonlarni noorganik olam kuchlari va qonunlari bilan almashtirib bo‘lmasligi, hayotiy jarayonlarning tirik mavjudotlarga xos bo‘lgan o‘ziga xos nomoddiy asos: “hayotiy kuch”, “ruh”, “entelexiya” va h.k. belgilanishi to‘g‘risidagi ta’limot. Bunday qarashlar antik davrdayoq Pifagor, Aflotun, Arastu asarlarida ilgari surilgan. Falsafada vitalizmga idealistik hamda tabiiy-ilmiy yondashuvlar mavjud. Vitalizm hayotiy faoliyatni tabiiy-ilmiy talqin qilish mexanizmiga qarshi bo‘lib, tirik mavjudotlarning tizim sifatida maqsadga muvofiq bo‘lmasligi va mexanikaga xos bo‘lmagan taraqqiyot va xulq-atvor jihatlariga ega ekanini e’tirof etadi. Vitalizm uchun tirik mavjudotlar o‘ziga xosligini mutlaqlashtirish, ulardagi biologik va kimyoviy qonuniyatlarni inkor etish, hayotiy hodisalarni tabiiy-ilmiy asosda talqin etishga imkon beradigan biologik nazariyalarga salbiy munosabatda bo‘lish xosdir. Chunonchi, vitalizmning yirik vakillaridan biri bo‘lgan Drish Ch. Darvinning evolyutsion nazariyasi hamda G. Mendelning irsiyat konsepsiyasiga keskin qarshi chiqqan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

17:03 / 12.03.2025 0 460
Turkistondagi qadimiy ayollar bayrami

Bilasizmi?

10:03 / 03.03.2025 0 111
“Qozondi” fe’lidagi “qozon” haqida

Bilasizmi?

10:03 / 03.03.2025 0 154
Marjumakdan shoʻrva qilib boʻladimi?

Bilasizmi?

15:02 / 28.02.2025 0 134
Maymunjon, parmanchak va boldirgʻon

Bilasizmi?

14:02 / 28.02.2025 0 141
Xoʻjayin boʻlolmagan xoʻjagʻat



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 222531
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 106449
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 46346
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 36126
Xarakter

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 34297
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 29358
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 28226
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 27759
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

//