“Yupatdi”ning ma’nosi “aldash”mi – Koshg‘ariy nima deydi?


Saqlash
09:07 / 07.07.2025 0 64

Falonchi pistonchini yupatdi gapida zarracha salbiy bo‘yoqni sezmaymiz, aksincha, ko‘ngilga qarash, birovni alqash, o‘zgani ehtiyotlash ma’nosidagi yaxshi jihatlarni tushunamiz. Lekin manbalarning guvohlik berishicha, bu so‘z aslida “aldadi”, “boshqa birovga to‘nkadi”, “bilib turib bilmaslikka oldi” degan ma’nolarni anglatar ekan. Mahmud Koshg‘ariy “Devon”ida bu so‘zga quyidagicha izoh bergan:

 

Jupattї – ishga g‘ofillik qildi, boshqaga yukladi. Ol їshїg‘ jupattї – u ishni bilmaslikka soldi, boshqa birovga to‘nkadi. Jupatur, jupatmaq asli “aldash” ma’nosidadir. O‘g‘uzlar ol anї jupїladї deydilar – u uni aldadi demakdir.

 

Yoshi o‘tgani sari ba’zi odamlar yomon qiliqlarini tashlab, yaxshi tomonga o‘zgarib borgani kabi ba’zi so‘zlar ham salbiy ma’nodan ijobiy tomonga o‘zgarib ketadi.

 

Lekin, yupatmoq so‘zida hozir ham “aldamoq, chalg‘itmoq” ma’nosi qisman bo‘lsa-da saqlangan. Masalan: “Aldab-suldab yupatib qo‘yarsan”.

 

Eshqobil SHUKUR

 

Boboso‘z izidan kitobidan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Hikmat

10:07 / 03.07.2025 0 126
Armon bobo

Bilasizmi?

16:07 / 02.07.2025 0 93
Yelib keldi

Bilasizmi?

10:05 / 20.05.2025 0 552
Farzand nega tirnoqqa o‘xshatiladi?

Qatra

12:05 / 19.05.2025 0 516
Hammani yig‘latgan vasiyatnoma

Qatra

15:04 / 17.04.2025 0 461
Marhamat aya sog‘inchi



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 225685
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 108219
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 55886
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 41282
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 40601
Xarakter

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 31888
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 30974
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 30622
Alpomish

//