“Yupatdi”ning ma’nosi “aldash”mi – Koshg‘ariy nima deydi?


Saqlash
09:07 / 07.07.2025 0 261

Falonchi pistonchini yupatdi gapida zarracha salbiy bo‘yoqni sezmaymiz, aksincha, ko‘ngilga qarash, birovni alqash, o‘zgani ehtiyotlash ma’nosidagi yaxshi jihatlarni tushunamiz. Lekin manbalarning guvohlik berishicha, bu so‘z aslida “aldadi”, “boshqa birovga to‘nkadi”, “bilib turib bilmaslikka oldi” degan ma’nolarni anglatar ekan. Mahmud Koshg‘ariy “Devon”ida bu so‘zga quyidagicha izoh bergan:

 

Jupattї – ishga g‘ofillik qildi, boshqaga yukladi. Ol їshїg‘ jupattї – u ishni bilmaslikka soldi, boshqa birovga to‘nkadi. Jupatur, jupatmaq asli “aldash” ma’nosidadir. O‘g‘uzlar ol anї jupїladї deydilar – u uni aldadi demakdir.

 

Yoshi o‘tgani sari ba’zi odamlar yomon qiliqlarini tashlab, yaxshi tomonga o‘zgarib borgani kabi ba’zi so‘zlar ham salbiy ma’nodan ijobiy tomonga o‘zgarib ketadi.

 

Lekin, yupatmoq so‘zida hozir ham “aldamoq, chalg‘itmoq” ma’nosi qisman bo‘lsa-da saqlangan. Masalan: “Aldab-suldab yupatib qo‘yarsan”.

 

Eshqobil SHUKUR

 

Boboso‘z izidan kitobidan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

14:07 / 15.07.2025 0 304
“Kimsan” aslida kim?

Bilasizmi?

15:07 / 10.07.2025 0 357
Ozodlik haykaliga kimning yuz qiyofasi olingan?

Hikmat

10:07 / 03.07.2025 0 210
Armon bobo

Bilasizmi?

16:07 / 02.07.2025 0 175
Yelib keldi

Bilasizmi?

10:05 / 20.05.2025 0 608
Farzand nega tirnoqqa o‘xshatiladi?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 226178
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 108597
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 56132
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 41452
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 40794
Xarakter

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 32097
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 31119
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 30853
Alpomish

//