Mushuk va shumshuk


Saqlash
22:10 / 07.10.2024 0 859

Mushuk so‘ziga shuk so‘zi asos bo‘lgan. Men bu haqda aniq ma’lumotga “Navoiy asarlari lug‘ati”ning 1973-yildagi nashrida duch kelganman. O‘sha manbada shuk so‘zi “pisib, poylab, tikilib yotgan” ma’nolarini anglatadi deb izohlangan. Bunga shumshuk so‘zini ham qiyoslash mumkin. Shumshayma! degani “pisib turma” degan ma’noni bildiradi.

 

G‘ayri ulkim, yotibon yo‘lungda shuk,

Qormobon qoningni ichkan bir mushuk.

(Alisher Navoiyning “Lison ut-tayr” asaridan)

 

Mahmud Koshg‘ariyda shuk so‘zi “tinchlantiruvchi”, “to‘xtatish” so‘zi sifatida izohlangan. Ya’ni, ko‘rsatkich barmog‘ini labi ustiga qo‘yib “Tss!” deganlariday. E’tibor qilsangiz, Koshg‘ariy izohida ham “pisish, poylash” ma’nosiga yaqinlik bor.

 

Yusuf Xos Hojibda shunday misra bor:

 

Nelÿg shÿk turur-sä na boldы özÿң.

 

Ma’nosi:

Nega jim turibsan, senga ne bo‘ldi?

 

Xos Hojib bu yerda shÿk so‘zini “jim turish” ma’nosida qo‘llagan.

 

XIXIV asr eski turkiy til manbalarida “mushuk” ma’nosi machi hamda chetӱk zoonimlari bilan ifodalangan. Mÿshÿk (möshÿk) so‘zi ilk bor “Qissasi Rabg‘uziy”da qayd etilgan.

 

Eshqobil SHUKUR

 

Boboso‘z izidan kitobidan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Hikmat

10:07 / 03.07.2025 0 125
Armon bobo

Bilasizmi?

16:07 / 02.07.2025 0 92
Yelib keldi

Bilasizmi?

10:05 / 20.05.2025 0 549
Farzand nega tirnoqqa o‘xshatiladi?

Qatra

12:05 / 19.05.2025 0 512
Hammani yig‘latgan vasiyatnoma

Qatra

15:04 / 17.04.2025 0 457
Marhamat aya sog‘inchi



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 225683
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 108212
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 55880
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 41278
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 40599
Xarakter

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 31885
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 30971
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 30620
Alpomish

//