Balchiq, Balxash, Bolqon gidronim va toponimlari buloq so‘zidan yasalganmi?


Saqlash
15:10 / 02.10.2024 0 693

Turk tilida “buloq” so‘zi yo‘q. Suv manbai ma’nosida turklar “kaynak” kalimasidan foydalanishadi. Bu kalom esa bizda “qaynoq” tarzida yaqindagina qaynagan issiq suvga nisbatan ishlatiladi. Aslida, har bir qaynagan suv “bilq-bilq” etib turadi. Balki, shu sababdan usmonli turklari “kaynak”, chig‘atoy turklari “buloq” der. 

 

Turk lafzida “bulmak” topmoq degani. Yo‘qolgan buyumini topgan kishi “buldum” deydi. So‘zning o‘zagi “bul” ekan, unga so‘z yasovchi “-oq” qo‘shimchasi qo‘shilib “buloq” ya’ni, topilma hosil bo‘lgandir. Nega deganda qadim zamonlardan beri suv birlamchi ehtiyoj bo‘lgan. Savdo karvonlari bo‘shagan meshlarini buloqlar (topilmalar)dan to‘ldirgan.

 

Bundan tashqari “buloq” so‘zining kelib chiqishi qadimgi turk tilidagi “bal”ga aloqador bo‘lishi ham mumkin. Shavkat Rahmatullayevning “Oʻzbek tilining etimologik lugʻati” kitobida aytilishicha, “bal” qadimgi turkiy tilda “namlik”, “suv” kabi ma’nolarni ifodalagan. O‘z navbatida bu so‘z quyidagi toponim va gidronimlarga asos bo‘lgan: 

 

1. Boltiq (Baltika) – Ovro‘padagi dengiz;

2. Balxash – Qozog‘istondagi ko‘l;

3. Balchiq – botqoqlik yer;

4. Bolqon – atrofi Egey va Adriatika dengizlari bilan o‘ralgan yarim orol.

 

Anvar ESHNAZAROV

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

14:07 / 15.07.2025 0 487
“Kimsan” aslida kim?

Bilasizmi?

15:07 / 10.07.2025 0 555
Ozodlik haykaliga kimning yuz qiyofasi olingan?

Hikmat

10:07 / 03.07.2025 0 328
Armon bobo

Bilasizmi?

16:07 / 02.07.2025 0 302
Yelib keldi



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 227174
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 109206
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 56643
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 42056
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 41211
Xarakter

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 32507
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 31330
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 31174
Alpomish

//