Balchiq, Balxash, Bolqon gidronim va toponimlari buloq so‘zidan yasalganmi?


Saqlash
10:10 / 02.10.2024 0 196

Turk tilida “buloq” so‘zi yo‘q. Suv manbai ma’nosida turklar “kaynak” kalimasidan foydalanishadi. Bu kalom esa bizda “qaynoq” tarzida yaqindagina qaynagan issiq suvga nisbatan ishlatiladi. Aslida, har bir qaynagan suv “bilq-bilq” etib turadi. Balki, shu sababdan usmonli turklari “kaynak”, chig‘atoy turklari “buloq” der. 

 

Turk lafzida “bulmak” topmoq degani. Yo‘qolgan buyumini topgan kishi “buldum” deydi. So‘zning o‘zagi “bul” ekan, unga so‘z yasovchi “-oq” qo‘shimchasi qo‘shilib “buloq” ya’ni, topilma hosil bo‘lgandir. Nega deganda qadim zamonlardan beri suv birlamchi ehtiyoj bo‘lgan. Savdo karvonlari bo‘shagan meshlarini buloqlar (topilmalar)dan to‘ldirgan.

 

Bundan tashqari “buloq” so‘zining kelib chiqishi qadimgi turk tilidagi “bal”ga aloqador bo‘lishi ham mumkin. Shavkat Rahmatullayevning “Oʻzbek tilining etimologik lugʻati” kitobida aytilishicha, “bal” qadimgi turkiy tilda “namlik”, “suv” kabi ma’nolarni ifodalagan. O‘z navbatida bu so‘z quyidagi toponim va gidronimlarga asos bo‘lgan: 

 

1. Boltiq (Baltika) – Ovro‘padagi dengiz;

2. Balxash – Qozog‘istondagi ko‘l;

3. Balchiq – botqoqlik yer;

4. Bolqon – atrofi Egey va Adriatika dengizlari bilan o‘ralgan yarim orol.

 

Anvar ESHNAZAROV

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

15:10 / 11.10.2024 0 347
Turk boylari qanday to‘y qiladi?

Bilasizmi?

17:10 / 07.10.2024 0 309
Mushuk va shumshuk

Bilasizmi?

14:09 / 16.09.2024 0 384
Tol va kanizak

Bilasizmi?

11:09 / 16.09.2024 0 434
Avtobiografiya va memuar: ular qanday farqlanadi?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

20:12 / 07.12.2021 143 217111
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

20:12 / 02.12.2021 88 102527
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

17:08 / 04.08.2023 4 29177
Milliy urf-odatlar

Qomus

11:12 / 29.12.2021 4 26263
Kompetentlik

Qomus

12:09 / 18.09.2023 0 22137
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

12:05 / 03.05.2023 1 21767
Alpomish

Qomus

15:07 / 28.07.2023 5 20229
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

12:04 / 17.04.2023 1 20222
Xarakter

//