Balchiq, Balxash, Bolqon gidronim va toponimlari buloq so‘zidan yasalganmi?


Saqlash
15:10 / 02.10.2024 0 312

Turk tilida “buloq” so‘zi yo‘q. Suv manbai ma’nosida turklar “kaynak” kalimasidan foydalanishadi. Bu kalom esa bizda “qaynoq” tarzida yaqindagina qaynagan issiq suvga nisbatan ishlatiladi. Aslida, har bir qaynagan suv “bilq-bilq” etib turadi. Balki, shu sababdan usmonli turklari “kaynak”, chig‘atoy turklari “buloq” der. 

 

Turk lafzida “bulmak” topmoq degani. Yo‘qolgan buyumini topgan kishi “buldum” deydi. So‘zning o‘zagi “bul” ekan, unga so‘z yasovchi “-oq” qo‘shimchasi qo‘shilib “buloq” ya’ni, topilma hosil bo‘lgandir. Nega deganda qadim zamonlardan beri suv birlamchi ehtiyoj bo‘lgan. Savdo karvonlari bo‘shagan meshlarini buloqlar (topilmalar)dan to‘ldirgan.

 

Bundan tashqari “buloq” so‘zining kelib chiqishi qadimgi turk tilidagi “bal”ga aloqador bo‘lishi ham mumkin. Shavkat Rahmatullayevning “Oʻzbek tilining etimologik lugʻati” kitobida aytilishicha, “bal” qadimgi turkiy tilda “namlik”, “suv” kabi ma’nolarni ifodalagan. O‘z navbatida bu so‘z quyidagi toponim va gidronimlarga asos bo‘lgan: 

 

1. Boltiq (Baltika) – Ovro‘padagi dengiz;

2. Balxash – Qozog‘istondagi ko‘l;

3. Balchiq – botqoqlik yer;

4. Bolqon – atrofi Egey va Adriatika dengizlari bilan o‘ralgan yarim orol.

 

Anvar ESHNAZAROV

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

10:12 / 03.12.2024 0 37
Pul va minora – ular “qarindosh”mi?

Bilasizmi?

17:11 / 21.11.2024 0 223
“Tarif”ning ta’rifi va tarixi

Qatra

17:11 / 21.11.2024 0 513
Yoshlar yomonlanadigan davralarda o‘tirmayman



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 219162
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 104693
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 35287
Milliy urf-odatlar

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 27537
Kompetentlik

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 27439
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 26589
Xarakter

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 25352
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 22591
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

//