Ayva – Navoiy foydalanmagan bu so‘z hozir ham ba’zi slavyan va turkiy tillarda muomalada


Saqlash
20:09 / 12.09.2024 0 609

Behi soʻzi fors tilidan kirgan. Asliyatda beh – yaxshi, yoqimli soʻzidan hosil boʻlgan, hidli, yoqimli hidli meva maʼnosiga ega. Izofa orqali yangi maʼno kasb etib, olmalar turkumiga kiruvchi xushboʻy mevani anglatishni boshlagan. Oʻzbekchada raʼnodoshlar oilasiga mansub mevali daraxt va uning yoqimli isli mevasini bildiradi.

 

Behi soʻzi tilimizga XIV-XV asrlarda kirib kelgan. Bundan oldin turkiy xalqlar bu mevani ayva, avya deb atagan. Mahmud Koshgʻariy “Achigʻ avya tishigʻ qamatti” jumlasini “Nordon behi tishni qamashtirdi” deb izohlaydi. Ayva soʻzi tilimizni Navoiy davridayoq tark etib ulgurgan. Chunki shoir asarlarida undan foydalanmagan, forscha behi soʻzini ishlatgan.

 

Hozir turk, qozoq, qirgʻiz, ozar, chuvash, yoqut kabi turkiy tillarda, ukrain, rus, belorus kabi slavyan tillarida ayva soʻzi ishlatiladi va behi maʼnosini anglatadi.

 

Orif TOLIB

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Qatra

11:09 / 17.09.2025 0 290
Qahramon

Bilasizmi?

14:07 / 15.07.2025 0 828
“Kimsan” aslida kim?

Bilasizmi?

15:07 / 10.07.2025 0 873
Ozodlik haykaliga kimning yuz qiyofasi olingan?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 228327
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 109995
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 58682
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 46334
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 42513
Xarakter

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 36388
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 34459
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 31852
Kompetentlik

//