Hadis


Saqlash
16:01 / 03.01.2024 0 3507

Hadis (arabcha gap, suhbat) – Paygʻambarimiz Muhammad (s.a.v.) aytgan gaplari, qilgan ishlari va boshqa qilgan ishlarga munosabati haqida sahobalar, Paygʻambar alayhissalomni koʻrgan kishilar qilgan rivoyatlarni anglatadigan tushuncha. Hadislar mazmun-mohiyatiga koʻra odamlarni ezgulik, oʻzaro hamjihatlik, birodarlik, adolatparvarlik kabi yuksak insoniy fazilat va sifatlarga ega boʻlishga chorlaydi. Oʻn toʻrt asrdan ziyod vaqt davomida hadislar insonlarni jaholat va zalolat botqogʻidan hidoyat va najot yoʻliga daʼvat etib kelmoqda. Hadislar bir necha turga boʻlinadi. Paygʻambarimiz (s.a.v.) baʼzi hadislarni aytgan paytlarida oldilarida bitta kishi boʻlgan. Oʻsha kishi Rasululloh (s.a.v.) aytgan gaplarini boshqalarga yetkazgan. Bunday hadisni “ohod”, yaʼni, “bir kishi eshitgan hadis” deb nomlanadi. Baʼzi hadislarni aytgan paytlarida oldilarida koʻp kishilar boʻlgan va bunday hadislar “mutavotir”, yaʼni, “koʻp kishilar eshitgan hadis” deb ataladi hamda eng ishonchli hadis sanaladi. Hadislar Paygʻambarimiz (s.a.v.) hayotligida tartibga solinmagan va kitob holiga keltirilmagan edi. Birinchi hadislar toʻplami Molik ibn Anasning “Muvatto”, ash-Shofiyning “Ar-risola” va Ahmad ibn Hanbalning “Al-Musnad” asarlaridir. Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Muslim, Ibn Mojja kabi bir qator muhaddis olimlar hadislarni tekshirib, ularni sahih va zaifga ajratib berdilar. Eng ishonchli hadis toʻplami – “Olti ishonchli toʻplam”dir. Bu borada ulugʻ muhaddis Imom Buxoriyning “Al-jomeʼ as-sahih” asari eng mukammal toʻplam hisoblanadi. Mustaqillik yillarida Imom Buxoriy, Imom Termiziy kabi muhaddislarning hadis toʻplamlari oʻzbek tilida nashr qilindi. Hadislarda ilgari surilgan tavhid, diyonat, Vatan va xalqqa sadoqat, hamjihatlik, bagʻrikenglik, oʻzaro hamkorlikka chorlovchi gʻoyalar yosh avlodni komil insonlar qilib voyaga yetkazishda muhim vosita boʻlib xizmat qilmoqda.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bir kuni...

17:11 / 10.11.2025 0 335
Ko‘rpacha

Qatra

11:09 / 17.09.2025 0 569
Qahramon



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 229638
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 110721
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 61190
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 50125
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 45476
Xarakter

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 37662
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 35786
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 32772
Kompetentlik

//