Emotsiya


Saqlash
23:12 / 13.12.2023 0 5192

Emotsiya (lotincha emovco – hayajonlantiraman, iztiroblayman) – maʼnaviy-ruhiy hodisa, shaxsning muayyan voqelikka nisbatan oʻz munosabatini his qilishidan kelib chiqadigan, uning ehtiyoji va qiziqishi, narsa va hodisalar bilan bogʻliq boʻlgan turli daraja, mazmun va shakldagi yoqimli hamda yoqimsiz kechinmalarining majmuasi. Emotsiya atamasi hissiyot tushunchasi bilan bir maʼnoda ishlatiladi. Lekin “hissiyot” bilan “Emotsiya” tushunchasini aynan bir hisoblash mumkin emas. Belgilari, xususan, yaqqol namoyon boʻladigan hissiyotlarni ichdan kechirishdan iborat ruhiy jarayon vujudga kelishining aniq shaklinigina emotsiya deb atash toʻgʻri boʻladi. Biroq vatanparvarlik, javobgarlik, vijdon azobi, masʼuliyat, burch, onaning bolaga nisbatan mehr-muhabbati hislarini emotsiya deb atash mumkin emas. Shuningdek, ularni keskin chegaralash ham baʼzi bir kamchiliklarga olib keladi. Emotsiya inson psixikasining oʻziga xos sohasi boʻlib, shaxs faoliyatining ayrim jihati sifatida harakatdagi va oʻz miyasida tevarak atrofdagi olamni aks ettirayotgan odam tomonidan turli tarzda ichdan kechiriladi. Emotsiya borliqda sodir boʻlayotgan hodisa va narsalardan shaxs uchun ahamiyatli jihatlari haqida darak beruvchi signallar tizimi hisoblanadi. Uning xuddi shu signal funksiyasi psixologiyada emotsiya ning impressiv tomoni deyiladi (lotincha – taassurot). Emotsiya va u kechishining turli shakllari faqat signal funksiyasini emas, balki boshqaruvchilik funksiyasini ham bajaradi. Moslashish davridagi ixtiyorsiz va ongli harakatlar psixologiyada emotsional holatlarning ekspressiv tomoni deb ataladi (lotincha expressio – ifodalash). Shaxs emotsional sohasining tarkibiy qismlari: emotsional tus (ton), emotsional holatlar (aktiv, passiv, astenik, stenik), affekt, stress, kayfiyat.

 

Emotsional holatlar hissiy kechinmalarning odatdagi va oʻziga xos shaklidan iboratdir. Inson faoliyatining qaysi bir turi yoki qaysi bir sohasi hislardan qaysi birining ustuvor, yuksak his ekaniga qarab muayyan turkumlarga ajratiladi:

1) mehnat faoliyatida kechiriladigan hislar, yaʼni praksik hislar (yunoncha praxis – ish, faoliyat, yumush);

2) intellektual hislar (lotincha intellectus – tushunish, aql);

3) axloqiy hislar (lotincha moralis – axloqiy);

4) estetik hislar (yunoncha aistesis – hissiy idrok). F.Akromova

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Qatra

09:02 / 05.02.2025 0 17
Kampir uxlagan, xon-chi?

Bilasizmi?

09:02 / 05.02.2025 0 57
Qarg‘ish asli qoralashmi?

Bilasizmi?

18:01 / 31.01.2025 0 194
Mahmud Koshg‘ariyning eski zontigi

Bilasizmi?

12:01 / 28.01.2025 0 679
Choʻlponning “qatagʻon qilingan” sheʼri

Bilasizmi?

10:01 / 27.01.2025 0 188
Oʻrta Osiyomi yoki Markaziy Osiyo?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 221131
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 105641
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 40742
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 32794
Xarakter

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 31403
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 28724
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 27186
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 25462
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

//