Tarixiy manbalar – oʻtmishdagi voqea-hodisalarni oʻrganish uchun asos boʻladigan manbalar majmui. Tarixiy manbalar asosan ikki turga: moddiy va maʼnaviy manbalarga boʻlinadi. Moddiy manbalarga qadim-qadim zamonlarda odamlar istiqomat qilgan manzilgohlar, ularning mozorlari, koʻhna shaharlar, mudofaa inshootlari, qasrlar va ularning qoldiqlari, oʻsha joylardan topilgan mehnat qurollari, uy-roʻzgʻor buyumlari, zeb-ziynat ashyolari, oltin, kumush va mis tanga-chaqalar, qadimgi sugʻorish inshootlarining qoldiqlari, shuningdek, ibtidoiy odamlar va hayvonlarning qoya toshlarga oʻyib ishlangan suratlari, tosh va boshqa qattiq predmetlardagi bitik va yozuvlar kiradi. Maʼnaviy manbalar turkumiga esa uzoq oʻtmishdan qolgan qoʻlyozma asarlar hamda odamlarning turmushi va urf-odatlarini oʻzida aks ettiruvchi turli-tuman ashyolar, shuningdek, odamlar ongida saqlanib qolgan urf-odat, marosim va anʼanalar kiradi. Tabiat va jamiyat oʻtmishi bilan bogʻliq har bir narsa tarixiy manbalar hisoblanadi. Bu manbalarsiz, ularni topib, tadqiq etib, atroflicha tahlil qilmay turib, tarixiy jarayonlarni toʻgʻri va xolisona anglab boʻlmaydi.