Milliy mentalitet (lotincha mens – aql, tafakkur, fikrlash tarzi) – milliy ong va faoliyat xarakterini ifodalovchi tushuncha. Milliy mentalitet millatning anʼanalari, madaniyati, ijtimoiy tuzilmasi va turmush tarzi asosida shakllanadi va oʻz navbatida milliy anʼanalar, madaniyat hamda turmush tarziga aks taʼsir koʻrsatadi. Milliy mentalitetni tashkil etuvchi komponentlar ongsiz ravishda shakllanadi hamda ajdodlardan avlodlarga oʻtib boradi. Uning ikki tomoni mavjud: milliy mentalitetning konservativ tomoni ajdodlardan avlodlarga oʻzgarishsiz oʻtib boradi va milliy anʼanalarning mustahkamligini taʼminlaydi; milliy mentalitetning oʻzgaruvchan tomoni esa milliy taraqqiyotning asosini tashkil etadi. Milliy mentalitet ijtimoiy institutlar va ijtimoiy-iqtisodiy muhitga qaraganda nisbatan sekinroq oʻzgaradi. Shu bois ayrim hollarda ijtimoiy-siyosiy yangilanish jarayoniga toʻsiq sifatida namoyon boʻlishi ham mumkin. Milliy mentalitetning oʻzgartirilishi millat rivoji uchun zamin yaratadi, bu boradagi yangiliklarni milliy ong va tafakkurga kiritadi.