Istibdod – bosib olingan xalq yoki yurtni turli yo‘l va vositalar bilan tutqunlikda saqlab qolishga qaratilgan xatti-harakat hamda faoliyatlar tizimini anglatadigan tushuncha. Istibdod biron-bir davlat, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, geostrategik manfaatlaridan kelib chiqqan holda boshqa xalq yoki davlatni bosib olishga intilgan, bosib olgach, uning madaniyati, tili, urf-odatlarini yo‘q qilishga, barcha sohalarda o‘z hayotiy standartlarini, qarashlarini zo‘rlik bilan joriy etishga harakat qilgan taqdirda yuzaga keladi. Istibdod mafkurasi bosqinchi kuchlarning tafakkur tarzi va amaliyotining to‘g‘ri ekanini har tomonlama asoslashga, tushuntirishga, adolatli deb baholashga, keng xalq ommasi ongiga singdirishga qaratilgan bo‘ladi. Insoniyat tarixiga nazar tashlar ekanmiz, istibdod irqchilik, fashizm, shovinizm kabi ko‘rinishlarda namoyon bo‘lganini ko‘ramiz. Ular ayrim jihatlariga ko‘ra, bir-biridan farq qilsa-da, mohiyatan bir xil – bosqinchilik, zulm va zo‘ravonlikdan iborat. Afsuski, insoniylikka xilof bo‘lgan, bashariyatning kelajagiga, uning hamjihat yashashiga xavf soladigan bunday mafkura shakllari dunyoning turli burchaklarida hozir ham mudhish qiyofasini namoyon qilmoqda.