Jaholat, jahl, johil (arabcha bilmaslik, nodonlik) – 1) ilmsiz, qoloq, madaniyatsiz; 2) jahlga erk beruvchi, o‘zini idora qilolmaydigan shaxsga xos xususiyatlarni ifodalovchi salbiy axloqiy sifat.

Johil odam – muayyan masalani, muammoni hal etishda faqat jismoniy kuchiga tayanadigan, jahliga erk beradigan, o‘zini idora qilolmaydigan, ma’naviy tuban shaxs. Jaholat fozillikning ziddidir. Bunday odamlar o‘tkinchi, yuzaki narsalar, mol-dunyo, jismoniy lazzatlar, hirsu shahvat, obro‘, amal, shon-shuhratni haqiqiy baxt, farovonlik deb o‘ylaydi va bularning har biri uning nazarida hayotdan maqsad, baxt-saodat bo‘lib ko‘rinadi. Ular obro‘parast bo‘lib, o‘zaro bir-birlarini maqtash, ko‘kka ko‘tarishni yaxshi ko‘radilar, ularni boshqalar so‘zda ham, ishda ham ulug‘lashlarini istaydilar. Johil odam mansabparast bo‘lib, barcha odamlar unga bo‘ysunishini, o‘zi hech kimga bo‘ysunmaslikni xohlaydi, uning fikru zikri g‘alabalar nashidasini surishga qaratilgandir. Jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish lozimligi jaholat – bu hissiyotni jilovlay bilmaslik oqibatida kelib chiqadigan xatti-harakat, boshqalarga nisbatan beshafqat va vahshiyona munosabatda namoyon bo‘ladi. Jahl esa insonning his-tuyg‘uga berilishi natijasida yuzaga keladigan salbiy xususiyat sifatida o‘zgalarga nisbatan murosayu madora qilishga to‘siq bo‘ladi. Jahlga berilish boshqalar bilan kelisha olmaslik, ziddiyatning kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Inson hayotida aql va jahl yonma-yon turadi. Aql insonning do‘sti bo‘lsa, jahl esa uning ashaddiy dushmanidir. Jahl inson tabiatining yengilligidan dalolat beradi. Yengil tabiatlilik, irodasizlik insonda jahl uchun zamin yaratadi, jahl g‘olib kelsa uni falokatga eltadi. Jahl shunday zararli illatki, u johilnigina emas, hatto uning atrofidagi kishilarning ham umrini egovlaydi.

Jahlning eng yomon tomoni shundaki, u nozik tabiatli, pok insonga ham, badxulq insonga ham bir xil tarzda yo‘naltirilishi mumkin. Jahlning tildagi ifodasi insondagi barcha ezgu fazilatlarni yo‘qqa chiqaradi, uni tiya bilish esa, jamoatchilik oldida ezgu fazilatlarni saqlab qolish demakdir. Jahl xatoga yo‘l ochib beradi, u yaqin kishilar o‘rtasiga nifoq soladi, parokandalikka sabab bo‘ladi.