Офисдаги қулай шароит, юқори маош, аҳил жамоа – асосан шу кабилар иш самарадорлигини оширувчи омил сифатида саналади. Бироқ улардан кам бўлмаган таъсирга эга яна бир муҳим жиҳат бор: ходимга бериладиган эркинлик ва мослашувчан иш графики. Бир қатор Европа мамлакатларида расмий иш кунлари ҳафтасига 4-5 кун, 23 соатдан 36 соатгача вақтни ташкил этади. Яъни ходим кунига ўртача 4-7 соат вақтини профессионал фаолиятига сарфлайди. Бунинг эвазига улар максимал самарадорлик ва юқори натижаларни кўрсатиши амалиётда синалган.

Қуйида OECD Compendium of Productivity Indicators 2025 кузатувларига кўра қисқа иш ҳафтасига эга 5 мамлакатни санаб ўтамиз.

Нидерландия

Work-life balance маданияти юқори бўлган Нидерландия аҳолисининг иш графики ҳафтасига 4-5 кун, 23-30 соатни ташкил этади. У ерда тўлиқ бўлмаган бандлик тури айниқса, ёш ота-оналар орасида кенг тарқалган. Мутахассислар фикрича, бундай ёндашув стресс даражасини камайтиради, аҳоли саломатлигини яхшилайди ва ҳаётдан қониқиш ҳиссини орттиради. Аҳоли кам вақт ишлашига қарамай, самарадорлик даражаси, шу билан бирга, мамлакат иқтисоди ҳам стабил ҳолатда.

Дания

Данияликлар ҳафтасига 4-5 кун, 32-33 соатгача ишлайди. Қисқа иш соатларига қарамай датчанлар ишни самарали ташкил эта олиши туфайли барча вазифаларини белгиланган муддатга қадар бажаришга улгуради. Мамлакатда иш берувчи ва ишчи ўртасида мустаҳкам ишонч мавжуд. Кучли ижтимоий ҳимоя ва узоқ муддатли таътиллар бўлса, мотивацияни сақлаб қолиш ва чарчоқни енгишга ёрдам беради.

Норвегия

Норвегияда иш кунлари ҳафтада 5 кун, умумий иш вақти бўлса 33 соатни ташкил этади. Ҳафталик ўртача 33 иш соати мамлакатда юқори даражали автоматизация ва самарадорликни таъминлайди. Норвегияликлар бўш вақтларини жуда қадрлайди, давлат бўлса мослашувчан иш тартибини фаол қўллаб қувватлайди. Бундай ёндашув мамлакат корхоналарида ходимлар фаоллигини ошириб, малакали кадрларни сақлаб қолишга ёрдам беради.

Швеция

Швецияда иш ҳафтаси 5 кун, ўртача 36 соатни ташкил этади. Шу билан бирга, мамлакатда 6 соатли иш кунини эксперимент қилаётган компаниялар ҳам бор. Мақсад – ходимлар саломатлигини яхшилаш ва уларнинг чарчоқ даражасини камайтиришдир. Натижалар бўлса самарадорлик ва ишдан қониқиш даражасининг ортганини кўрсатган.

Германия

Ҳафтада 4-5 кун, 34-35 соат (баъзи манбаларда ўртача 29 соат) ишлайдиган немислар асосий эътиборни иш вақтига эмас, иш сифатига қаратади. Давлат ишчиларни мослашувчан иш графики ва таътиллар билан қўллаб-қувватлайди. Бу эса мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишга ёрдам беради.