Bolalikda betiga mayda donachalar toshib yuradigan qo‘shnim bo‘lardi. Betiyam to‘rtburchakka moyilroq katta edi.

Tengdosh edik.

Nosfurushning o‘g‘li edi.

Kambag‘al oilaning bolasi edi.

Biz u bilan dalada birga mol boqardik. Mollarni sero‘t joyga bog‘lab, ariqdan baliq ushlardik. Daraxtga chiqib, chumchuq uyasini kovlashtirardik. Ikkalamiz ham maktabda yomon o‘qirdik, nochor kiyinardik va darslarni ko‘p qoldirardik.

Mana shu qo‘shnim, maymoq botinkasi molning tezagiga botib yuradigan, kiyimi yirtiq-yamoq bola shaharda katta mansabda ishlaydigan mahalladoshimiz Zokir akaning yuzlari oppoq, rangi tiniq, sochlari qalin, a’lochi, o‘ta takabbur, biz kabi kambag‘alning bolasini sariq chaqaga arzitmaydigan Gulyuz ismli qizini pinhon yaxshi ko‘rardi. Bu haqda bir marta menga ko‘nglini yorgandi. Birovga aytma degandi. Lekin uning bu sirini ko‘pchilik bilardi.

Qo‘shnimga Gulyuzni sevishi haqida eslatsak, qattiq jahli chiqardi. Mabodo u bilan urishib qolsak, baland ovozda “Sen Gulyuzni yaxshi ko‘rasan” desak, qo‘liga tosh olib uraman derdi. U Gulyuzni pinhon sevardi, ham o‘z sevgisidan qattiq uyalardi.

Bir gal qo‘shnimning ishqiy siri Gulyuzning qulog‘iga yetib boribdi. Benihoya takabbur bu qiz maktabda ko‘pchilikni o‘rtasida qo‘shnimni “Meni sevguncha ketingni art” deb haqorat qildi.

Qo‘shnimning boshi bukildi, ma’yus bo‘ldi.

Bunaqa sharmandalik uning obro‘sini yo‘q qildi.

Bechora qo‘shnimning yuzida uyat va xijolatpazlik alomatlari paydo bo‘ldi. Bu narsa maktabni bitirgunchayam yuzidan ketmadi.

Yillar o‘tdi, bir-birini to‘lqinday quvib. Ulg‘aydik. Mustaqil fikrlashni va pul topishni o‘rgandik.

Qo‘shnim g‘ayratli edi, boyib ketdi. Mahallada kattagina do‘kon ochdi. Uyi ham qasr, darvozasi besh million so‘mlik.

Lekin bolalikda sevgisi uchun eshitgan haqorati ko‘zining tubida ma’yus nuqta bo‘lib saqlanib qolgan.

Buni qarangki, Gulyuz tuman markazilik, katta o‘qishda o‘qib kelgan yigitga erga tegdi. Eri o‘ziga to‘q edi. Lekin bir necha yil o‘tib kasallanib o‘ldi, Gulyuz voyaga yetmagan bolalarini quchoqlab yolg‘iz qoldi.

Hech qancha vaqt o‘tmay, Gulyuzning uyiga kambag‘allik tanda qo‘ydi. Uning hayoti hozir ham o‘nglanmagan.

Bolalikdagi qo‘shnimning do‘koni barakali, to‘rtta qalin qarz daftari bor. Yaqinda do‘konga kirganda qarz daftarini varaqlab ko‘rdim. O‘qib bildimki, eng ko‘p qarzga oladigan Gulyuz ekan.

– Bu anavi Gulyuzmi, bolalikdagi, osmonda uchib yuradigan? – deb so‘radim eski qo‘shnimdan.

– Ha, o‘sha, – dedi u. Lekin boshqa so‘z aytmadi.

Rahimjon RAHMAT