Xiyonatkorlik (arabcha makr, xiyla, xoinlik) – shaxsning maʼnaviy-axloqiy jihatdan oʻzini nazorat va idora qilish qobiliyatining yoʻqligi, axloqiy burchlarini mustaqil ravishda shakllantira va bajara olmasligi hamda oʻz qilgan ishlariga baho bera olmasligi, ahdlashilgan ahdu paymonni buzishi, umumiy tanlangan ish, fuqarolik, doʻstlik, sevgi va birodarlikka sodiq qolmaslik, bevafolik holatini ifodalovchi tushuncha. Birovning omonati, moli, joni, tinch yashash huquqiga, yetimlar va ayollar haqiga, millat, Vatan, Vatan gʻoyalari, el-yurt maqsad va manfaatlariga xiyonat qilish maʼnaviyatsizlikdan dalolat beradi. Xiyonatkorlik, musulmon qonun-qoidalariga koʻra, insonga taqiqlangan va halol boʻlmagan faoliyat bilan shugʻullanuvchi, harom ishlarga qoʻl uruvchi, harom yoʻllar bilan kun kechiradigan, aldov yoʻli bilan turli firibgarlik ishlarini qiluvchi, nafsi va hirsini tiya bilmaydigan, munofiq, razil, iymonsiz, vijdonsiz, maʼnaviy-axloqiy fazilatlarga ega boʻlmagan shaxslar tomonidan qilinadi. Kishini gʻiybat va tuhmat qilish ham unga nisbatan qilingan xiyonatkorlik hisoblanadi. Odatda, xiyonatkorlik va bunday aksilmaʼnaviy hodisalar maʼnaviy tuban shaxslar tomonidan sodir etiladi.

Xiyonat qiluvchi shaxs oʻz hayoti, nafsi, shaxsiy manfaatini doʻsti, yoru birodarlari, xalqi va Vatani manfaatlaridan ustun qoʻyadi, ularga vafosizlik qiladi, ularning moddiy va maʼnaviy haqlarini suiisteʼmol qiladi. Qurʼoni Karimda, ahdu paymonni buzib xiyonatkorlik qilguvchilar eng yomon kimsalar – zolimlar, kofirlar, iymonsizlar ekani, ular Allohdan qilmishlariga yarasha jazo olishlari muqarrarligi uqtirilgan. Bundan tashqari, unda odamlar oʻrtasida xiyonatkorlik sodir etilganda qanday yoʻl tutish va chora koʻrish lozimligi haqida maslahat qilingan va toʻgʻri yoʻl koʻrsatilgan: “Agar (oʻrtalaringizda ahd-paymon boʻlgan) biror qavm tomonidan xiyonatkorlikni sezsangiz, ularga (qilgan ahd-paymonlarini) bab-barobar qilib tashlang (yaʼni, oʻrtalaringizdagi ahd-paymon tugaganini har ikki taraf ham bilsin). Albatta, Alloh xiyonatkor kimsalarni sevmas”. Soʻz bilan ish birligiga amal qiladigan, vaʼdasiga vafodor, halollik qonun-qoidalariga amal qiladigan iymonli, insofli, vijdonli inson hech qachon xiyonat qilmaydi.