Universitet (lotincha universitas – majmua, yigʻindi) – oliy oʻquv yurti; ilmiy muassasa; turli sohalar uchun mutaxassislarni tayyorlash, ayni vaqtda ilmiy tadqiqot, kashfiyotlar amalga oshiriladigan oliy taʼlim muassasasini anglatuvchi atama. Dastlabki universitetlar madrasalar shaklida islom mamlakatlarida paydo boʻlgan edi. Universal taʼlim va ilmiy kashfiyotlar borasida IX–X asrlar va umuman oʻrta asrlarda Bagʻdod, Balx, Basra, Damashq, Qohira, Amadon, Tabriz, Samarqand, Buxoro, Nasaf, Gurganj, Kesh, Shosh shaharlaridagi madrasalar nihoyatda mashhur boʻlgan va ularda yetishgan allomalar Yevropa mamlakatlarida ham yaxshi tanilganlar. Bu madrasalarda yaratilgan koʻplab ilmiy asarlardan oʻrta asrlar Yevropasi universitetlarida asosiy darsliklar sifatida foydalanilar edi. Hozirgi shakldagi universitetlarga asos boʻlgan ilm dargohlari esa XII–XIII asrlarda Italiya, Ispaniya, Fransiya va Angliyada paydo boʻlgan. Ular asosan maʼnaviyat, din, huquq, tarix, geografiya, matematika, astronomiya, tabobatga oid fanlarni umumlashtirgan edi. XVIII–XIX asrdan boshlabgina bu tarkibga ijtimoiy va texnik fanlar ham kiritila boshladi. Oʻzbekistonda dastlabki shunday universitet 1920-yilda Toshkentdagi Xalq universiteti asosida yaratildi. 1923-yilda u Oʻrta Osiyo universiteti deb ataldi. 1960-yildan Toshkent davlat universitetiga aylandi. 2000-yildan boshlab Oʻzbekiston Milliy universiteti deb atala boshlandi. Hozirgi vaqtda Oʻzbekistonda turli sohalar boʻyicha yetuk mutaxassislar tayyorlashga ixtisoslashtirilgan 61 ta universitet faoliyat olib boradi. Ular burungilaridan yosh avlod tarbiyasi, bilimi va maʼnaviyatiga yuksak ahamiyat qaratilgani, kashfiyotlar uchun keng imkoniyatlar yaratilgani bilan farqlanadilar.