Taʼmagirlik


Saqlash
11:11 / 01.11.2023 0 665

Taʼmagirlik – manfaatparastlikning koʻrinishi boʻlib, butun xatti-harakatini shaxsiy manfaat olishga qaratgan shaxsning xulq-atvorini taʼriflaydigan salbiy maʼnaviy sifat. Ushbu tushunchalar hirs, ochkoʻzlik maʼnolarini ham bildiradi. Oʻzbek tilida bu soʻzning maʼnosi birovdan biror narsa undirib qolish, oʻziniki qilib olishni, shu maqsad ilinjida amalga oshirilgan xatti-harakatlarni ifodalaydi. Taʼmagirlik qilish – birovdan biror narsa undirishga umidlanish, shunga intilish, koʻz tutishni anglatsa, ijtimoiy munosabatlarda bu soʻz maʼnosi yanada kengayib, moddiy manfaat koʻrish, ochkoʻzlik, mol-dunyo orttirish yoʻlidagi gʻarazli niyatlar bilan bogʻliq xatti-harakatlarni ham bildiradi. Shu tariqa, taʼmagirlik endilikda kishi xulq-atvoridagi eng jirkanch va nafratga loyiq holatlarni ifoda qiluvchi, birovdan biror nima undirishga ruju qoʻygan, shaxsiy boylik orttirishga mukkasidan ketgan beshafqat, zolim kishilarning kirdikorlarini anglatuvchi soʻzga aylandi. Birovning molidan taʼmagirlik qilish eng yomon illatdir. Alisher Navoiy “Mahbub-ul-qulub” asarida taʼmagirlik haqida shunday yozadi: “Tamaʼ mazallatgʻa dalil va gʻaniy tomeʼ xoru zalil… tamaʼ ahli laim, Xorligʻlar boshi tamaʼ bilgil, doimo azza man qanaʼ bilgil”. Yaʼni, taʼmagirlik tubanlikka dalil, boyigan taʼmagir odam xor va pastkash, xasis kimsa, xorliklar taʼmagirlikdan boshlanadi, qanoat qilgan azizdir. Taʼmagirlik zamon oʻzgarishi, davr taraqqiy etishi bilan yangi-yangi koʻrinishlarda oʻzini namoyon etib kelayotganini koʻrish mumkin. Birovning halol ter toʻkib, mehnat bilan topgan mol-davlatidan ulush olishga intilish – odamning jamiyatdagi obroʻ-eʼtiborini tushiradigan, xudbinligini oshkor qiladigan holat hisoblanadi. Binobarin, taʼmagirlik shaxsni farovonlikka toʻgʻanoq boʻladigan pastkash, tuban, qanoatsiz kimsalar qatoriga kiritish mumkin. Hatto, huquq fanida jinoyat motivlaridan biri sifatida tilga olinadigan bu illatni namoyon etgan shaxslar Oʻzbekiston Respublikasi JKning 56-moddasi “k” bandida gʻarazli va boshqa tuban niyatlarda jinoyat sodir etishi, bu esa jazoni aniqlashtiruvchi holat ekani belgilab qoʻyilgan. Darhaqiqat, birovning molidan taʼmagirlik qilish kundalik hayotda shaxs namoyon qiladigan eng yomon illatlardan hisoblanadi. Chunki bu xil illatga giriftor boʻlgan shaxslar jamiyat taraqqiyotiga gʻov boʻlibgina qolmay, davlat ishiga, oʻz lavozimiga isnod keltirishi shubhasizdir.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bilasizmi?

17:10 / 07.10.2024 0 152
Mushuk va shumshuk

Bilasizmi?

14:09 / 16.09.2024 0 290
Tol va kanizak

Bilasizmi?

11:09 / 16.09.2024 0 390
Avtobiografiya va memuar: ular qanday farqlanadi?



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

20:12 / 07.12.2021 143 215878
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

20:12 / 02.12.2021 88 101225
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

17:08 / 04.08.2023 4 27799
Milliy urf-odatlar

Qomus

11:12 / 29.12.2021 4 25868
Kompetentlik

Qomus

12:09 / 18.09.2023 0 20452
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

15:07 / 28.07.2023 5 19718
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

12:05 / 03.05.2023 1 19675
Alpomish

Qomus

10:12 / 28.12.2021 9 18932
Manqurt(lik)

//