Tarixiy anʼanalar – tarixiy taraqqiyot jarayonida vujudga keladigan, ajdodlardan avlodlarga meros boʻlib oʻtadigan, kishilar madaniy hayotiga taʼsir oʻtkazadigan maʼnaviy hodisalarni anglatuvchi tushuncha. Tarixiy anʼanalar oʻziga xos ijtimoiy qoida sifatida kishilar ongiga (xalq yoki maʼlum guruh shuuriga) singib ketgan tartib va qoidalar majmui hisoblanadi. Tarixiy anʼanalar hayotning turli jihatlarini oʻzida aks ettirib, koʻproq urf-odat va marosimlarda namoyon boʻladi. Bunday anʼanalar millat va elat ijtimoiy hayotida tarixiy vorislik asosida har bir davrda sayqallanib, keyingi avlodlarga uzatib kelinadi. Tarixiy anʼanalarning vorisiyligi millat va xalqning muayyan davrdagi oʻziga xos xususiyati, hayot tarzi, madaniyati, fani, adabiyoti va boshqa sohalarda erishilgan natija va yutuqlarini keyingi avlodlarga bekamu-koʻst yetib borishini taʼminlaydi. Tarixiy anʼanalar turli-tuman boʻlib, ularda har bir davrga xos xususiyatlar mujassam boʻladi. Tarixiy anʼanalar qaysi davrda yaratilishidan qatʼi nazar, madaniy hamda maʼnaviy-axloqiy xususiyatlarni oʻzida mujassam etadi. Tarixiy anʼanalar millat yoki xalqni birlashtirish, avlodlarni oʻzaro bogʻlash, jamiyatda umumiy birlik va hamjihatlikni taʼminlash vositasidir. Tarixiy anʼanalarda axloqiy va madaniy qirralarning betakrorligi, muayyan xalq, millat yoki elat hayotining oʻziga xosligi, vorisiylikning muhim jihatlari namoyon boʻladi.

Har bir xalq oʻz tarixiy anʼanalarining sohibi, ularning saqlovchisi, rivojlantiruvchisi hamda kelajak avlodlarga uzatuvchisidir. Muayyan davrda bu boradagi uzilishlar milliy maʼnaviyatda koʻplab yoʻqotishlarga sabab boʻladi. Sobiq mustabid tuzum sharoitidagi mafkuraviy tazyiqlar milliy qadriyatlar bilan bir qatorda tarixiy anʼanalarni saqlashga ham salbiy taʼsir koʻrsatgan edi. Masalan, Navroʻz bayramini nishonlash qoralanib, uni xalqning ongidan siqib chiqarishga harakat qilindi. Shu tariqa, tarixiy anʼanalarning aksariyati “oʻtmish qoldiqlari” sifatida baholanib, yangicha madaniyat va yangicha anʼanalar sharoitida ularning barham topishi toʻgʻrisidagi soxta aqidalar targʻib qilinar edi. Oʻzbekiston mustaqillikka erishganidan soʻng tarixiy anʼanalarni tiklashga eʼtibor kuchaydi. Ular mustaqillikni mustahkamlashning muhim vositasi, kishilarni maʼnaviy kamolotga yetkazish omili sifatida katta ahamiyat kasb etmoqda. Tarixiy anʼanalarning jamiyatdagi ahamiyati, millat va har bir insonga taʼsiri, ayniqsa, hozirgi davrda yaqqol namoyon boʻlmoqda. Istiqlol tarixiy anʼanalarni yanada toʻlaroq va kengroq oʻrganib, ijobiy jihatlarini hayotga tatbiq etish, ularni asrab-avaylash va kelajakka omon-eson yetkazish uchun keng imkoniyatlar yaratdi.