Sxolastika


Saqlash
16:10 / 19.10.2023 0 2154

Sxolastika (yunoncha maktab) – Yevropada xristianlik eʼtiqodini yoyish, uning mazmunini tushuntirish va aqidalarini asoslashni maqsad qilgan diniy-falsafiy oqim. Sxolastik fikrlash baʼzan kishilarni maʼlum aqidalar asosida yashashga undaydigan, hatto buzgʻunchi gʻoyalarga ishontirish va vayronkor xatti-harakatlarga daʼvat etadigan targʻibot shakli sifatida ham namoyon boʻlib kelgan. IX asrda yashab ijod qilgan Ioan Skott Eriugena sxolastik falsafaning mustaqil gʻoyaviy-nazariy tizimi va oʻz muammolari doirasiga ega boʻlgan ilm sohasi sifatida shakllanishiga asos solgan. Iqtisodiyoti mustahkamlanib, ijtimoiy-siyosiy huquqi kengayib borayotgan shaharlarda huquq, tibbiyot, meʼmorchilik, riyoziyot, mexanika, boshqaruvchilikka oid ilmlarga, shu sohalar boʻyicha mutaxassislarga talab va ehtiyoj ortgan. Falsafada esa hurfikrlilikka intilish kuchaygan. Sxolastika falsafasi IX asrdan beri muhokama qilib kelayotgan mavzular (“Injil”da keltirilgan soʻzlar maʼnosini tushunish va tushuntirish, eʼtiqod va ilm oʻrtasidagi munosabat, inson bilimining tabiati va boshqa) yana bahs doirasiga tortilgan. Ayniqsa, eʼtiqodning ilmga, yaratilganning Yaratuvchiga, yakkalikning umumiylikka munosabati muammosiga doir bahs ikki oʻzaro qarama-qarshi falsafiy yoʻnalish – realizm va nominalizmni keltirib chiqargan. Realizm va nominalizm koʻp asrlar davomida Gʻarb tafakkuri tarixida goh mustaqil, goh boshqa taʼlimotlar doirasida rivojlangan sxolastika falsafasi yoʻnalishlaridir. Bu yoʻnalishlar oʻrta asrlar maʼnaviyati va fan taraqqiyotiga juda katta taʼsir koʻrsatgan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Bir kuni...

17:11 / 10.11.2025 0 262
Ko‘rpacha

Qatra

11:09 / 17.09.2025 0 519
Qahramon



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 229376
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 110575
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 60823
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 49299
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 44779
Xarakter

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 37359
Alpomish

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 35524
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 32631
Kompetentlik

//