Sxolastika


Saqlash
16:10 / 19.10.2023 0 1841

Sxolastika (yunoncha maktab) – Yevropada xristianlik eʼtiqodini yoyish, uning mazmunini tushuntirish va aqidalarini asoslashni maqsad qilgan diniy-falsafiy oqim. Sxolastik fikrlash baʼzan kishilarni maʼlum aqidalar asosida yashashga undaydigan, hatto buzgʻunchi gʻoyalarga ishontirish va vayronkor xatti-harakatlarga daʼvat etadigan targʻibot shakli sifatida ham namoyon boʻlib kelgan. IX asrda yashab ijod qilgan Ioan Skott Eriugena sxolastik falsafaning mustaqil gʻoyaviy-nazariy tizimi va oʻz muammolari doirasiga ega boʻlgan ilm sohasi sifatida shakllanishiga asos solgan. Iqtisodiyoti mustahkamlanib, ijtimoiy-siyosiy huquqi kengayib borayotgan shaharlarda huquq, tibbiyot, meʼmorchilik, riyoziyot, mexanika, boshqaruvchilikka oid ilmlarga, shu sohalar boʻyicha mutaxassislarga talab va ehtiyoj ortgan. Falsafada esa hurfikrlilikka intilish kuchaygan. Sxolastika falsafasi IX asrdan beri muhokama qilib kelayotgan mavzular (“Injil”da keltirilgan soʻzlar maʼnosini tushunish va tushuntirish, eʼtiqod va ilm oʻrtasidagi munosabat, inson bilimining tabiati va boshqa) yana bahs doirasiga tortilgan. Ayniqsa, eʼtiqodning ilmga, yaratilganning Yaratuvchiga, yakkalikning umumiylikka munosabati muammosiga doir bahs ikki oʻzaro qarama-qarshi falsafiy yoʻnalish – realizm va nominalizmni keltirib chiqargan. Realizm va nominalizm koʻp asrlar davomida Gʻarb tafakkuri tarixida goh mustaqil, goh boshqa taʼlimotlar doirasida rivojlangan sxolastika falsafasi yoʻnalishlaridir. Bu yoʻnalishlar oʻrta asrlar maʼnaviyati va fan taraqqiyotiga juda katta taʼsir koʻrsatgan.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

So‘nggi qo‘yilgan

Barchasi

Qatra

15:04 / 17.04.2025 0 203
Marhamat aya sog‘inchi

Bilasizmi?

10:04 / 08.04.2025 0 247
Narxning navosi

Bilasizmi?

17:03 / 12.03.2025 0 1542
Turkistondagi qadimiy ayollar bayrami



Ko‘p o‘qilgan

Barchasi

Qatra

01:12 / 08.12.2021 143 224328
Oppoq qog‘oz va qora dog‘

Hikmat

01:12 / 03.12.2021 88 107465
Eshikka osilgan taxtacha

Qomus

22:08 / 04.08.2023 4 54225
Milliy urf-odatlar

Qomus

17:04 / 17.04.2023 1 39147
Xarakter

Qomus

17:09 / 18.09.2023 0 38806
Nutq. Nutq madaniyati. Nutq odobi

Qomus

20:07 / 28.07.2023 5 30573
Mehmon. Mehmondorchilik odobi. Mehmondo‘stlik

Qomus

16:12 / 29.12.2021 4 30212
Kompetentlik

Qomus

17:05 / 03.05.2023 1 29589
Alpomish

//