Murosa (arabcha bir-biridan rozilik, oʻzaro kelishish) – sulh, masalani qulay, tinch yoʻl bilan hal etish, shaxsning nizoli va ziddiyatli vaziyatda kelishuvga bora olish qobiliyatini ifodalovchi tushuncha. Murosa, odatda, insonning besh xil harakat uslubidan biri hisoblanadi. Nizoli vaziyatda u ana shu uslublardan birini tanlashga moyillik bildiradi. Bu harakat uslublari quyidagilar: 1) raqobat – masala aynan bir tomon aytganiday hal boʻlishi kerak; 2) yon berish – bir tomon ikkinchi tomon taʼkidlayotgan yechimni qabul qiladi; 3) kompromiss yoki murosa – masala ikkala tomonni ham qisman qoniqtiradigan yechim orqali hal etiladi, lekin asosiy manfaatlar qondirilmaydi; 4) masalani muhokama etishdan qochish, yaʼni turli bahona bilan masalani hal etuvchi uzil-kesil yechim qabul qilinmaydi; 5) hamkorlik – ikkala tomonni qoniqtiruvchi yechim izlanadi va bu izlanish davomida bir tomon ikkinchi tomonning manfaati haqida qaygʻuradi, ikkinchi tomon ham jamoa va tashkilot manfaatini nazarda tutgan holda oʻz muammosi yechimini izlaydi. Raqobatda birinchi navbatda shaxsning oʻz xohishini qoniqtirish, oʻz manfaatini koʻzlab ish tutish, bir tomonlama yutuqqa intilish asosiy maqsad etib olinadi. Murosada esa ikkala tomon ham biror narsadan voz kechib, oʻzaro kelishuv bitimini tuzadilar va ikkala tomon uchun maʼqul boʻlmasa ham bir toʻxtamga keladilar. Hayotda, odatda, nizoli vaziyatdagi gorizontal nizolar asoratsiz kechadi. Chunki gorizontal nizolarda biror-bir xususiyatiga qarab, oʻzaro teng boʻlgan insonlar, masalan, bir korxonadagi xodimlar, bir oila farzandlari, yoshi teng kishilar, bir sinf oʻquvchilari oʻrtasidagi nizolar koʻrinadi. Bu toifa nizolarni hal etishda murosaga kelish osonroq kechadi. Lekin vertikal nizolarda murosaga kelish ancha mushkul, chunki bu nizolarda ikki kishi orasidagi ijtimoiy mavqe darajasi turlicha boʻladi. Masalan, korxonada rahbar va xodim, oilada otaona va farzand, maktabda oʻqituvchi va oʻquvchi munosabatlarida bir tomondagi mavqe va tajribaning, yosh koʻrsatkichining yuqoriligi tufayli murosaga kelishdan koʻra, bir tomonning boshqasiga yon berishi, nizodan qochish kabi harakat uslublari samaraliroq amalga oshadi. Shuningdek, nizolarning mohiyati va hal qilish yoʻliga koʻra, konstruktiv nizolarda insonlar orasidagi munosabatlarning toʻgʻri va ratsional hal etilishida murosaga kelish kuzatiladi. Chunki bu nizolarning oqibatida muammo ijobiy hal boʻladi. Lekin destruktiv nizolarda oʻzaro munosabatlarning taranglashuvi, katta janjallarga aylanishi murosaga kelish imkonini yoʻqqa chiqaradi. Nizolarning yuzaga kelishining dastlabki bosqichida murosaga kelish vaziyati koʻpincha amalga oshsa, nizoning nizoli xatti-harakatlar bosqichida murosaga kelish qiyin boʻladi. Koʻp millatli mamlakatda millatlararo murosa muhitini yaratish katta ijtimoiy-siyosiy ahamiyatga ega. Ayniqsa, Oʻzbekiston kabi 130 dan ortiq millat va elatga mansub turli dunyoqarash va turmush tarziga ega boʻlgan aholi yashaydigan, 15 dan ortiq diniy konfessiyalar faoliyat koʻrsatayottan mamlakatda ijtimoiy murosa muhitini yaratish favqulodda muhim ahamiyat kasb etadi. Mazkur muammo mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq davlat siyosati darajasiga koʻtarilgani bejiz emas. Mamlakatda yurt tinchligini taʼminlash va barqaror muhitni yaratishda millatlararo munosabatlarni muvofiqlashtirish ehtiyojlaridan kelib chiqib, murosaning nazariy asoslari ishlab chiqildi va amaliyotga joriy etildi.

Yurtimizda inson huquq va manfaatlari oliy qadriyat sifatida belgilanib, bu borada ulkan ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, Oʻzbekiston “Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi”, “Bola huquqlari toʻgʻrisida”gi konvensiya, “Xotin-qizlarga nisbatan kamsitishlarning barcha shakllarini tugatish toʻgʻrisida”gi konvensiya, “Xalqlarning tinchlikka doir huquqlari toʻgʻrisida”gi konvensiya, “Din va eʼtiqod asosidagi murosasizlik va kamsitishlarning barcha shakllarini tugatish toʻgʻrisida”gi deklaratsiya, “Irqiy kamsitishlarning barcha shakllarini tugatish toʻgʻrisida”gi xalqaro konvensiya va boshqa xalqaro hujjatlarga qoʻshildi. Bu esa jamiyatdagi tinchlik va barqarorlikni mustahkamlash, ijtimoiy murosa tamoyillarini amalga oshirishda muhim omil boʻlib xizmat qilmoqda. Murosa madaniyati odamlarning turmush tarzi, dunyoqarashi, ongi, fikrlash tarzi bilan bogʻliq boʻlgan murakkab hodisadir. Oʻtish davrida ijtimoiy-siyosiy hodisalar mohiyatini toʻgʻri va teran anglash, undagi oʻzgarishlar jarayonini xolisona baholash, mantiqiy yondashuvlarni amalga oshirib borish murosa madaniyatini shakllantirishda muhim oʻrin tutadi. Tarixdan maʼlumki, jamiyat aʼzolari umumiy maqsad yoʻlidagi gʻoyalarni bevosita oʻz taqdiri bilan bogʻliq holda anglasa, har bir fuqaro oʻz taqdirini mamlakat taqdiri bilan bogʻliq holda tushunsa aholisi oʻrtasida yaxlit murosa madaniyati vujudga keladi. Ana shunday maʼnaviy-ruhiy yakdillik va murosa tamoyillari jamiyatda umumiy ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni taʼminlashning asosi boʻlib xizmat qiladi.