Mantiqiy fikrlash – inson tomonidan ko‘rib, eshitib, bilib, his qilib va anglanib turgan borliq, voqelik yoki taassurotlarning boshqalar uchun ham tushunarli tarzda tafakkur etilishini anglatuvchi tushuncha. Mantiqiy fikr yuritish qobiliyati barcha sog‘lom insonlarga xosdir. Insonning bilish faoliyati uchun mantiqiy fikrlash universal xarakterga ega. Tafakkur ko‘p qirrali, murakkab, shu bilan birga, bir butunni tashkil etadigan aqliy jarayondir. Mantiq deganda insonlarning kundalik faoliyatida, munosabatlarida, tartibli, aniq, asosli, ya’ni mantiqiy o‘ylay olishi tushuniladi. Barcha insonlarning fikrlash qonuniyatlari bir xil bo‘lganidan turli tillardagi so‘zlarning ma’nosini tushuna olamiz. Mantiqiy fikrlash insonning ilmiy va amaliy faoliyati sohasida muhim ahamiyat kasb etadi. Mantiqiy fikrlashning olam va undagi voqea-hodisalar, inson va tabiat o‘rtasidagi muntlarning mohiyatini teran anglash va shu asosda hayotni to‘g‘ri tashkil etish borasidagi o‘rni beqiyos dir. Mantiqiylik – tafakkurning, yozma va og‘zaki nutqda fikrlash qonunlariga amal qilish jarayonidir. Bu jarayonda ayniyat, ziddiyat, inkorni inkor qonunlari o‘zaro uyg‘un holda namoyon bo‘ladi. Ayniyat qonuni har bir narsa-hodisaning aynan o‘ziga tengligini, fikrda, so‘zlashuv va matnlarda takror so‘zlarni to‘g‘ri qo‘llashni bildiradi. Ziddiyat qonuni bir vaqtning o‘zida har bir voqea-hodisani ziddi bo‘lmasligini taqozo etadi. Inkorni inkor qonuni esa muayyan sharoitda voqea-hodisalar aynan o‘sha holatda bo‘lishi yoki bo‘lmasligini bildiradi. Insonning nutqi, ilmiy-pedagogik, rahbarlik faoliyati mantiqiy fikrlash bilan uyg‘un bo‘lishi zarur. Shundagina faoliyatning barcha sohalarida mantiqiy ketma-ketlik, izchillik va muayyan samaraga erishish mumkin. Mantiqsizlik – mantiqiy fikrlashning aksidir. Mantiqiy fikrlash ma’naviy-ma’rifiy sohada ham muhim ahamiyat kasb etadi. Bu boradagi faoliyatni mantiq qonuniyatlari asosida tashkil etish ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarning izchilligi, ta’sirchanligi va samaradorligini ta’minlashga xizmat qiladi.