09:46 / 02.08.2024
835
0
Buyuk Britaniya imperiyasi butun dunyo tarixidagi eng katta imperiya hisoblanadi. Ushbu metropoliya barcha qitʼalarda mustamlakalarga ega boʻlgan va Rossiya bilan Markaziy Osiyo uchun ham kurash olib borgan. Garchi, dastlab bu kurashda Rossiyaga yon bergan boʻlsa-da, inglizlar keyinchalik baribir Markaziy Osiyoni egallashga harakat qildi. 1918-1919-yillarda Ashxobodni qoʻlga olgan Britaniya askarlari mahalliy aholi va oq gvardiyachilarga Turkistonda sovet hokimiyatini qulatishga bevosita yordam bergan hamda oʻlkada oʻz hukmronligini oʻrnatishga uringan.
1918-yil. Turkistondagi vaziyat
1918-yil fevralida Turkiston muxtoriyati qulatilgach, mintaqada sovet hokimiyatiga qarshi qurolli (istiqlolchilar harakati) kurash boshlanadi. Toshkentni Moskva bilan bogʻlovchi Orenburg shahri va uning atroflari Dutov boshchiligidagi oq gvardiyachilar tomonidan egallangach, Toshkentdagi sovet hokimiyati markaz taʼminotisiz qoladi va istiqlolchilar bilan kurash olib borishda jiddiy qiyinchiliklarga duch keladi.
Sovetlar Germaniya bilan Brest tinchlik shartnomasini imzolagan boʻlsa-da, nemislar va ularning ittifoqchisi boʻlgan Usmonlilar sobiq Rossiya imperiyasining hududlarini oʻziga qoʻshib olish niyatidan butunlay voz kechmaydi. Xususan, Usmonlilar “Sharq” harbiy guruhini tuzib, 20 mingdan koʻproq qoʻshin toʻplaydi. Ushbu boʻlinmaning bosh maqsadi Ozarboyjon, Dogʻiston, Shimoliy Kavkaz hududlarini Usmonlilarga qoʻshib olish boʻlgan.