Эмоция


Сақлаш
23:12 / 13.12.2023 0 546

Эмоция (лотинча emovco ҳаяжонлантираман, изтироблайман) маънавий-руҳий ҳодиса, шахснинг муайян воқеликка нисбатан ўз муносабатини ҳис қилишидан келиб чиқадиган, унинг эҳтиёжи ва қизиқиши, нарса ва ҳодисалар билан боғлиқ бўлган турли даража, мазмун ва шаклдаги ёқимли ҳамда ёқимсиз кечинмаларининг мажмуаси. Эмоция атамаси ҳиссиёт тушунчаси билан бир маънода ишлатилади. Лекин «ҳиссиёт» билан «Эмоция» тушунчасини айнан бир ҳисоблаш мумкин эмас. Белгилари, хусусан, яққол намоён бўладиган ҳиссиётларни ичдан кечиришдан иборат руҳий жараён вужудга келишининг аниқ шаклинигина эмоция деб аташ тўғри бўлади. Бироқ ватанпарварлик, жавобгарлик, виждон азоби, масъулият, бурч, онанинг болага нисбатан меҳр-муҳаббати ҳисларини эмоция деб аташ мумкин эмас. Шунингдек, уларни кескин чегаралаш ҳам баъзи бир камчиликларга олиб келади. Эмоция инсон психикасининг ўзига хос соҳаси бўлиб, шахс фаолиятининг айрим жиҳати сифатида ҳаракатдаги ва ўз миясида теварак атрофдаги оламни акс эттираётган одам томонидан турли тарзда ичдан кечирилади. Эмоция борлиқда содир бўлаётган ҳодиса ва нарсалардан шахс учун аҳамиятли жиҳатлари ҳақида дарак берувчи сигналлар тизими ҳисобланади. Унинг худди шу сигнал функцияси психологияда эмоция нинг импрессив томони дейилади (лотинча – таассурот). Эмоция ва у кечишининг турли шакллари фақат сигнал функциясини эмас, балки бошқарувчилик функциясини ҳам бажаради. Мослашиш давридаги ихтиёрсиз ва онгли ҳаракатлар психологияда эмоционал ҳолатларнинг экспрессив томони деб аталади (лотинча еxpressio ифодалаш). Шахс эмоционал соҳасининг таркибий қисмлари: эмоционал тус (тон), эмоционал ҳолатлар (актив, пассив, астеник, стеник), аффект, стресс, кайфият.

 

Эмоционал ҳолатлар ҳиссий кечинмаларнинг одатдаги ва ўзига хос шаклидан иборатдир. Инсон фаолиятининг қайси бир тури ёки қайси бир соҳаси ҳислардан қайси бирининг устувор, юксак ҳис эканига қараб муайян туркумларга ажратилади:

1) меҳнат фаолиятида кечириладиган ҳислар, яъни праксик ҳислар (юнонча praxis иш, фаолият, юмуш);

2) интеллектуал ҳислар (лотинча intellectus тушуниш, ақл);

3) ахлоқий ҳислар (лотинча moralis ахлоқий);

4) эстетик ҳислар (юнонча aistesis ҳиссий идрок). Ф.Акромова

Изоҳ йўқ

Изоҳ қолдириш

Сўнгги қўйилган

Барчаси

Биласизми?

17:03 / 12.03.2025 0 144
Туркистондаги қадимий аёллар байрами

Биласизми?

10:03 / 03.03.2025 0 126
“Қозонди” феълидаги “қозон” ҳақида

Биласизми?

10:03 / 03.03.2025 0 163
Маржумакдан шўрва қилиб бўладими?

Биласизми?

15:02 / 28.02.2025 0 140
Маймунжон, парманчак ва болдирғон

Биласизми?

14:02 / 28.02.2025 0 123
Хўжайин бўлолмаган хўжағат



Кўп ўқилган

Барчаси

Қомус

15:04 / 19.04.2023 0 9163
Жадидчилик

Қатра

20:08 / 18.08.2022 15 5302
Илк ватан

Қатра

01:01 / 10.01.2022 7 4894
Бир қоп ун

Қатра

17:08 / 21.08.2022 6 4323
Тинчлик

Қомус

22:08 / 04.08.2023 0 4107
Миллий урф-одатлар

Қатра

01:01 / 18.01.2022 2 3555
Ўқиш пули

Бир куни...

03:12 / 09.12.2021 3 3140
Ҳар нарса ҳам кўринганидек эмас

//