Феноменализм


Сақлаш
17:11 / 13.11.2023 0 372

Феноменализм (юнонча phainomenon – юз берувчи) – ноёб, камёб, кам учрайдиган ҳолат ёки инсон, ҳис-туйғу тажрибаси билан пайқаладиган, ёрқин ҳодисани англатувчи тушунча билан боғлиқ бўлган фалсафий таълимот. Бунда фақат ҳодисаларгина (феномен) билишнинг объекти ҳисобланади. Феноменализм ривожланиши натижасида оламни ғоялар ёки «сезги комплекслари» мажмуи, деб билувчи (Ж.Беркли) ҳамда сезгилар замирида нима борлигини билиш мумкин эмас, дейдиган агностицистик (Д.Юм) ёндашувлар пайдо бўлади. Феноменализм ҳодисалар оламида ташқаридаги мавжудликни («ғоя», «моҳият», «нарса ўзида»ни) эътироф этиб, уни қандай бўлса шундайлигича, «охиригача» билиб бўлмайди деб таълим беради. Феноменализмдаги бундай қараш скептицизм ва агностицизм (И.Кант, О.Конт, Г.Спенсер ва бошқа) таълимотларига хосдир. Ҳозирги замон позитивизмида феноменализм лингвистик шаклда намоён бўлмоқда. Унинг асосий тезиси тажрибани «объектив» ёки «феноменалистик» тилда ифодалаш мумкинлигидан иборат. Илгарилари нарсалар ҳақидаги мулоҳазаларни онгнинг мазмуни ҳақидаги қарашлардан иборат қилиб қўйиш батамом мумкинлигини эътироф қилган баъзи неопозитивистлар сўнгги вақтда бу уринишларнинг беҳудалигини англай бошлади. Ҳақиқий фалсафий нуқтаи назардан қараганда, феноменализмнинг бошланғич тезиси асоссиздир, чунки унда билиш воқелик ва амалиётдан ажратиб қўйилган.

Изоҳ йўқ

Изоҳ қолдириш

Сўнгги қўйилган

Барчаси

Бир куни...

18:12 / 04.12.2024 0 7
Бунинни жиддий рақиб деб бўладими?

Биласизми?

10:12 / 03.12.2024 0 29
Пул ва минора – улар “қариндаш”ми?

Биласизми?

17:11 / 21.11.2024 0 163
“Тариф”нинг таърифи ва тарихи



Кўп ўқилган

Барчаси

Қомус

15:04 / 19.04.2023 0 6378
Жадидчилик

Қатра

20:08 / 18.08.2022 15 4941
Илк ватан

Қатра

01:01 / 10.01.2022 7 4585
Бир қоп ун

Қатра

17:08 / 21.08.2022 6 4012
Тинчлик

Қатра

01:01 / 18.01.2022 2 3422
Ўқиш пули

Бир куни...

03:12 / 09.12.2021 3 2987
Ҳар нарса ҳам кўринганидек эмас

Қатра

03:12 / 28.12.2021 1 2906
Туғилган кун

//