Мунофиқ(лик) (арабча икки-юзламачи; муғомбир, ўртага низо солувчи) – юксак маънавий фазилатларга зид, тили бошқа, дили бошқа, сўзи ва иши бир-бирига тўғри келмайдиган шахсга хос салбий хислатни ифодаловчи тушунча. Халқимизда ана шундай иккиюзламачи шахс, оила, жамоа, миллат, халқ олдида ўзини дўст кўрсатиб, орқасидан ёмонлик қиладиган ёки ёмонлик тилайдиган кишилар мунофиқ деб аталади. Мунофиқликнинг хавфли жиҳати шундаки, бундай иллатга чалинган кишилар дўст ниқобига кириб, барча сир-асрорлардан хабар топади ва вақти келганда бундан ўз фойдаси ва ғаразли ниятда фойдаланади. Улар душмандан ҳам ёмонроқ дир. Чунки, киши ўз душманини яхши билади ва у билан алоқада эҳтиёткорлик билан иш тутади, масофада туриб муомала қилади, унга ўз сирлари ва режалаштираётган ишларини ошкор қилмайди. Мунофиқни эса ўзига дўст деб билгани боис, унга ўз сир-асрорларини ишониб айтади ва кутилмаганда унинг хиёнатига дуч келади. Бундай ҳолларда кўрилган моддий зарар эмас, балки маънавий зарар кишини кўпроқ изтиробга солади. Мунофиқ ислом таълимотида қораланиб, динни юзаки қабул қилиб, ўзи эса аввалги қабилавий эътиқодига сиғинишни давом эттирган одамларга нисбатан қўлланган. Шу маънода, дилида иймони йўқ, аммо бирор мақсади йўлида мусулмонлар орасида ўзини иймонли, диндор кўрсатиб юрадиган киши мунофиқ ҳисобланади. Ҳадисларда таъкидланганидек: «Мунофиқнинг намоз ўқиб, рўза тутгани, «мусулмонман» деб даъво қилгани билан уч иллати бўлади: ёлғон гапиради, ваъдасига вафо қилмайди, омонатга хиёнат қилади».

Тарихдан маълумки, мунофиқлар, иккиюзламачиларнинг қилмишлари охир-оқибат фош бўлади ва халқ улардан юз ўгиради. Мунофиқлик маънавий-ахлоқий категория, муайян инсон фаолиятида қатъий ахлоқий тамойилларнинг шаклланмагани, унинг маънавий-руҳий жиҳатдан беқарорлиги, феъл-атворида ижобий ахлоқий меъёрлар камол топмагани ва амалий фаолиятида ўзига хос номутаносиблик мавжудлигидан далолат беради. Мунофиқликни келтириб чиқарадиган асосий сабаблардан бири таълим-тарбиядаги нуқсонлар, ёшлар тарбиясига бўлган эътиборсизликдир. Халқимиз мунофиққа нисбатан «Дили бошқа-ю, тили бошқа» деган нақлни бежиз қўлламайди. Тарихнинг гувоҳлик беришича, мустақилликни қўлга киритиб, эндигина оёққа тура бошлаган мамтларга нисбатан баъзи давлатлар ёрдам қўлини чўзса, бошқалари эса ўзини гўё дўст қилиб кўрсатса-да, турли ёлғон ва бўҳтонлар тарқатиб, унинг тикланишига қаршилик қилиш, оёғидан чалиш пайига тушади. Кейинги пайтларда бизнинг мамлакатимиз аҳолисига нисбатан ҳам ана шундай «дўст»лар пайдо бўлиб қолди. Ўзбек халқининг манфаатлари тўғрисида «бош қотираётган» ва «ғамхўрлик қилаётган» турли радиостанция ва телеканаллар, газета ва журналлар, интернетдаги баъзи сайтлар ўзларини «қўй оғзидан чўп олмаган»дай қилиб кўрсатишга, ҳаётда гўё ўзбек халқи манфаатларини ҳимоя қилишдан бошқа ҳеч қандай мақсади йўқдай қилиб кўрсатишга уринмоқда. Аслида эса улар турли найранглар билан одамлар ишончига кириб олгандан кейин асосий мақсадга, яъни конституцион тузумга қарши фаолият олиб бормоқчи, халқ билан ҳокимият орасига нифоқ солмоқчи бўлади. Бундай қабиҳ ҳаракатлар остида халқимиз орасига ҳар қандай йўл билан бўлса ҳам раҳна солишга интилиш ётади. Демак, ёлғончилик, мунофиқлик нафақат инсонлар, балки мамлакатлар ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик муносабатларига ҳам нифоқ солувчи салбий иллат сифатида намоён бўлади.