Маҳаллийчилик – маҳаллий манфаатларни кўзлаб иш тутиш; миллий ва умумдавлат манфаатларини ҳисобга олмай, уларга зарар келтирувчи, тор маҳаллий манфаатлар доирасида фаолият юритиш. Маҳаллийчилик аслида қадимги ва ўрта асрдаги миллий тарқоқлик даврига хос бўлса-да, муайян шаклларда ҳозирги замон жамиятларида, айниқса, миллий манфаатларининг устунлигини тўлиқ англаб етмаган, бирликка эришмаган халқларда кўпроқ сақланиб қолган. Собиқ иттифоқдаги ҳукмрон мафкура маҳаллийчилик илдиз отиши учун қулай шароит яратди. Мустабид тузум парчаланиб, асоратга тушган халқлар эндиликда ўз миллий давлатларини тузиб, янги жамият қуришга киришдилар. Мулк ўзининг ҳақиқий эгасини топмоқда, давлат манфаатларини ҳимоя қилиш устувор ва долзарб бўлиб қолди. Ана шундай шароитда маҳаллийчилик ўзининг бутун салбий хусусиятлари билан яққол намоён бўлади. Маҳаллийчилик этник-минтақавий фикр юритишнинг кўриниши бўлиб, миллий ўзликни англашдан минтақавий ўзликни англаш устунлик қилган шароитларда илдиз отади. Маҳаллийчилик тамойилининг кучайиши минтақаларнинг ўзини ўзи чегаралаб қўйишга, таркиб топган хўжалик алоқаларининг кучсизланиши ва парчаланишига, бинобарин, минтақанинг иқтисодий жиҳатдан таназзулига олиб келиши мумкин. Маҳаллийчилик давлатнинг яхлитлигига реал хавф туғдиради. Мустақил Ўзбекистонда ҳуқуқий, демократик жамият асослари мустаҳкамланиб, турли соҳа, тармоқдаги субъектларнинг эркинлиги ошиб борган сари маҳаллийчилик ҳам барҳам топиб боради.

Тарихий тараққиёт янги жамиятни қуриш учун, аввало, одамлар тафаккурини ўзгартириш, мустақил фикрлайдиган авлодни тарбиялаш зарурлигини яққол кўрсатди. Айни вақтда келажаги буюк давлат қуришга тўсиқ бўлаётган маҳаллийчилик иллатидан халос бўлиш ва ягона мақсад атрофида, яъни адолатли, демократик жамият барпо этиш йўлида бирлашиш долзарб вазифа ҳисобланади. Маълумки, халқимизда оила ва қариндошлик муносабатлари маънавий қадриятларнинг муҳим манбаи саналади. Катталарни ҳурмат қилиш, ўзаро ёрдамлашиш, келажак авлод ҳақида ғамхўрлик қилиш ҳамиша унинг асосий қоидалари бўлиб келган. Афсуски, бу қадриятларга ҳам совет даврида жиддий путур етди. Мазкур тузум хусусий тадбиркорликни тақиқлаб, «яқинларини қўллаш»га қарши кураш баҳонасида оилалардаги ва қариндош-уруғ ичидаги касбий кўникмаларнинг мерос бўлиб ўтишини йўққа чиқарди. Натижада бу кўникмалар ва ахлоқий меъёрлар тўсиққа учради. Уруғ-аймоқчилик ва ошна-оғайнигарчиликнинг ижтимоий бузуқ шакллари юзага кела бошлади. Шу билан бирга, қариндошларнинг ўзаро ёрдами баъзи ҳолларда жамият тараққиётини секинлаштирадиган таниш-билишчилик, маҳаллийчиликка айланиб кетди. Истиқлол йилларида бу каби салбий иллатларнинг янги жамият қуришнинг демократик мезонларига зид экани англаб етилди. Бугунги кунда халқимизнинг мақсад-муддаоларига тўғри келмайдиган салбий қусурлардан халос бўлиш чоралари кўрилмоқда. Айниқса, бу борада соғлом демократик жараёнлар муҳим ўрин тутмоқда. Демак, ёш авлодни турли маънавий тажовузлардан ҳимоя қилиш ҳақида гапирганда, нафақат халқимизни улуғлайдиган юксак фазилатлар, шунингдек, унинг ривожланишига салбий таъсир кўрсатаётган, эски замонлардан қолиб келаётган номаъқул одатларни бартараф этиш зарурлигини ҳам эсдан чиқармаслик лозим. Бу борада, биринчи навбатда, қариндош-уруғчилик, маҳаллийчилик ва манфаатпарастлик каби иллатлардан жамиятимизни тозалаш ўта муҳим масала бўлиб, у кенг жамоатчилигимиз, айниқса, зиёлилар, олим ва адиблар, санъат ва маданият аҳли, ўз фаолиятини маънавият соҳасига бағишлаган барча инсонларнинг диққат марказида туриши ва масъулиятига айланиши зарур.