Илтифот (арабча ўгириш, буриш, лутф кўрсатиш) – кишига қилинган марҳамат, ҳиммат, диққат-эътибор, яхши муносабатга асосланган инсоний фазилатни ифода этадиган тушунча. Илтифот гўзал инсоний фазилатлардан бири бўлиб, луғатларда кўрсатиб ўтилганидек, кенг ва чуқур маъноларга эга. Илтифот кишилик жамиятини безаб, зийнатлаб турувчи, инсонлар ўртасида меҳр ва шафқат туйғуларини пайдо қилувчи, ривожлантирувчи лутфдир. Илтифот юксак маданият белгиси бўлиб, илтифотли одам ҳеч қачон бировга нисбатан беэътибор бўлмайди, ҳаммага бир хилда чиройли муомала қилади.

Илтифот одамлар ўртасидаги муносабат ва муомаланинг ҳиммат, саховат, марҳамат асосида амалга оширилишидир, хушмуомалаликдир. Масалан, автобусда кекса одам ўрта яшар, қўлида боласи ёки оғир юки бўлган аёлга раҳмдиллик билан жой берса, бу унинг илтифотидир. Халқимизда қадимдан хонадонга меҳмон келса, уй эгаси – мезбон уни очиқ чеҳра билан кутиб олиб кўришганидан кейин ўтирган ва яна ўрнидан туриб бирбирига қуллуқ қилган. Бу гўзал илтифот эди. Агар дўсту ёр ва ошналар, қариндош-уруғлар бир-бирига илтифотли ва эътиборли бўлса, уларни боғлаб турган ришталар янада кучаяди. «Навоий асарлари луғати»да лутф сўзига қуйидагича изоҳ берилган: «Мулойимлик, раҳмдиллик, яхши муомала, марҳамат; лутфи олий – олий марҳамат, лутф айламак – яхшилик қилмоқ, марҳамат этмоқ». Алишер Навоийнинг «Ҳайратул-аброр» асарида лутф бобида шундай мисол келтирилган: «Шоҳ боқиб кўрди чу ношод ани, Лутф этибон ойлади озод ани». Қадимда лутфнинг қуйидаги турлари бўлган: лутфи табъ – зеҳн ёрқинлиги; лутфи мақол – сўз мулойимлиги; лутфи амийм – зўр марҳамат; лутфи муфрид – юксак марҳамат. Ушбу изоҳлардан маълум бўладики, илтифотнинг энг юқориси «лутфи олий»дир. Олий лутф деганда ўта раҳмдиллик ва марҳамат билан қилинган яхшиликни тушунмоқ керак. Бундан ташқари, «Илтифот» сўзида хайрихоҳлик маъноси ҳам бор. Хайрихоҳ инсон бировнинг дарду ташвишига бефарқ қараб турмайди, унга ёрдам беришга ошиқади. Шу билан бирга, хайрихоҳ инсон бировнинг шодлиги, қувончидан қувонади. Мулойим сўзли, чеҳраси очиқ, самимий табассумли кишилар орасида низою жанжал эмас, дўстлик ва меҳр ришталари мавжуд бўлади.

Мумтоз адабиётимизда илтифот сўзининг муқобилларидан яна бири карамдир. Алишер Навоий таъбирича, «Карам бир жабр ланганнинг қаттиқчилик юки ни кўтармоқ ва уни ўша қийин чиликдан қутқармоқдир. Карам бировнинг машаққат тикани оғир лигини кўтармоқ ва у тикан ичидан гулдек очилмоқ ва ўша қилинган ишни қайтиб тилга келтирмаслик, оғизга олмаслик, кишига миннат қилмаслик ва унинг юзига солмасликдир». Демак, илтифот сўзи ўз фазилатлари билан ўзгаларга ибрат бўладиган инсонга нисбатан қўлланиб, бундай шахсни баркамол инсон, маънавияти юксак одам дейиш мумкин.