Бошқарув маданияти – бошқарув ва раҳбарлик соҳасида муайян мақсадга эришиш йўлида инсоний салоҳиятни рўёбга чиқаришга қаратилган маданий-маърифий тадбирлар мажмуи ва уларни амалга ошириш жараёнининг намоён бўлишини англатувчи тушунча. Бошқарув маданияти бошқарилаётган ҳар қандай объектга нисбатан ишлатилади. Шунинг учун бошқарув маданиятини жамиятни бошқаришда ҳам, ташкилот ва муассасаларни бошқаришда ҳам кузатишимиз мумкин.

Ўз моҳиятига кўра, бошқарув маданияти ташкилот фаолиятида иштирок этувчи барча бўлимлар фаолиятини ўзаро мувофиқлаштириш ва ташкилот миқёсида тарбиявий ишларни амалга ошириш функциясини бажаради. бошқарув маданияти ходимлар фаолияти, мақсад-муддаолари ва уларнинг қадриятларини ҳисобга олган ҳолда бошқарувни амалга оширишдир. Оқилона тарзда ташкил этилган бошқарув маданияти ташкилотдаги мавжуд инсон ресурсларини жадаллаштириш ва шу орқали меҳнат самарадорлигини янада ошириш имкониятини яратади. Шу билан бирга, бошқарув маданияти қисқа муддатларда кам ҳаражатли ва салмоқли натижаларни қўлга киритиш имконини беради. Бошқарув маданиятини такомиллаштириш орқали муайян корхона аъзоларининг ички имкониятлари – билими, тажрибаси, ижодий салоҳияти, ходимларнинг ўзини намоён этишга интилиши каби омилларни рўёбга чиқариб ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш имкони туғилади. Шу маънода, бошқарув маданияти ташкилот маданияти, хулқ меъёрлари, ходимлар ўртасидаги ўзаро мулоқот такомиллашуви, меҳнатга бўлган оқилона муносабатнинг шаклланишига хизмат қилади. Жамият тарётининг янги ривожланиш поғоналарига кўтарилиб бориши билан бошқарув маданияти ҳам давр талабига мос равишда мукаммаллашиб боради. Ҳозирги даврда ташкилот ёки корхонанинг самарадорлиги кўпроқ замонавий рақобатбардош маҳсулотларни ишлаб чиқариш билан белгиланади. Бундай шароитда ташкилотнинг бошқарув маданияти иложи борича инновацион лойиҳаларни жорий этишга қаратилган бўлиши лозим. Бошқарув маданияти ташкилот миқёсида маъмурият ва ходимлар, жамият миқёсида эса ҳукумат ва фуқаролар ўртасидаги ўзаро муносабатнинг мазмун-моҳиятини ҳам ташкил этади. Шу боис бошқарув маданияти ҳам мазмунан, ҳам шаклан ўзгариб, мукаммаллашиб борадиган тушунчадир. Хусусан, жамият тараққиётининг ҳозирги босқичида бошқарув маданияти кўпроқ демократик тамойилларни сингдириб бормоқда.

Ташкилот миқёсидаги бошқарув маданияти раҳбарнинг қуйидагиларга муносабатида намоён бўлади: ходимлар; мавжуд корхонада амал қиладиган фаолият технологиялари; ишлаб чиқаришга сарфланадиган вақт; корхона фаолиятини режалаштириш; ташкилот мақсадига эришиш услублари; ходимларга нисбатан қўлланадиган рағбатлантириш ва жазолаш услублари; корхона миқёсида ходимларнинг лавозими бўйича ўсиш кўрсаткичлари ва ҳ.к. бошқарув маданиятини мазкур жамиятдаги маданиятнинг бир кўриниши сифатида ҳам таърифлаш мумкин. Шу жиҳатдан, муайян ташкилот ва муассасадаги бошқарув маданияти давлат бошқарувида амал қилаётган маданиятнинг асосий жиҳатларини ўзида акс эттиради. Бошқарув маданиятининг асосий тамойилларини ишлаб чиқишда мазкур жамият маданиятини белгиловчи асосий омиллар, айниқса, миллий хусусиятларни ҳисобга олиш лозим. Бундан ташқари, иқтисодий, ижтимоий ва сиёсий мақсадларни ўзаро мувофиқлаштириш ҳам муҳим аҳамият касб этади. Бундай зарурат корхона ёки ташкилот ривожланишининг асосий шартидир. Бошқарув маданияти ижтимоий назорат шакли сифатида мавжуд билимларни амалиётга муттасил татбиқ этиб бориш жараёни бўлиб, узлуксиз ривожланиш, мукаммаллашиб бориш хусусиятига эга бўлиши ҳамда фаннинг сўнгги янгилик ва кашфиётларини акс эттириши лозим. Бошқарув маданиятини амалга оширувчилар раҳбарлардир. Замонавий раҳбарларни тайёрлашда уларнинг илмий ва маданий салоҳиятини, бошқарув маданиятини янада юксалтириш энг долзарб масаладир.

Ҳозирги даврга келиб жамият бошқарувида бошқарув маданиятининг уч асосий тури мавжуд: авторитар, демократик ва либерал. Ўзбекистон ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамияти қуриш йўлидан борар экан, жамият бошқарувида демократик бошқарув тамойиллари етакчи ўринга чиқмоқда ва бошқарув маданияти шунга мос тарзда намоён бўлмоқда.