Бозор иқтисодиёти – товар ишлаб чиқариш, айирбошлаш ва пул муомаласи қонун-қоидалари асосида ташкил этиладиган ҳамда бошқариладиган иқтисодий тизимдир. Бозор иқтисодиёти эркин товар-пул муносабатларига асосланади, унинг негизида товар ва пулнинг турли шакллардаги ҳаракати ётади. Бозор иқтисодиётининг энг муҳим умумий белгилари қуйидагилардан иборат: мулкчилик шаклларининг хилма-хиллиги; тадбиркорлик ва танлов эркинлиги, рақобат кураши ва муҳитининг мавжудлиги; юқори фойда ва нафга интилиш иқтисодий фаолиятнинг ҳаракатлантирувчи кучи экани; эркин бозор нархларининг талаб ва таклиф, рақобат асосида вужудга келиши; давлатнинг иқтисодиётга аралашувининг чеклангани.

Бозор иқтисодиётини тарихан шаклланган икки турга ажратиш мумкин. Биринчиси, классик ёки эркин рақобатга асосланган ҳамда фақат объектив бозор қонунлари ҳамда нарх ва рақобат регуляторлари асосида ўзини-ўзи тартибловчи, кам таъминланган аҳоли қатламлари, ишсизлар, камбағал ва қашшоқ кишилар ижтимоий ҳимоя қилинмайдиган соф бозор иқтисодиётидир. Соф бозор иқтисодиёти узоқ вақт давомида шаклланиб, Ғарбдаги ривожланган мамлакатларда XIX аср охиригача амал қилган. Иккинчиси, ҳозирги замон бозор механизми ва давлат томонидан тартибга солинадиган бозор иқтисодиёти бўлиб, XIX асрнинг охири ва XX аср ўрталаригача бўлган даврда шаклланиб, ҳозирги вақтгача такомиллашиб, ривожланиб келмоқда. Бозор иқтисодиётининг бу шакли хилма-хил, яъни хусусий, давлат, жамоа ва аралаш мулк шаклларига асосланади, иқтисодиётни тартибга солишда давлат фаол иштирок этади, хўжаликларни юритишда бизнес режаси ва маркетинг, менежмент тизими орқали бошқариш кучаяди, кам таъминланган аҳолини ижтимоий ҳимоялаш тизими амал қилади.

Бозор иқтисодиётига ўтиш – бозор иқтисодиётининг амал қилиши учун зарур бўлган шарт-шароитларни вужудга келтириш, яратиш давридир. Бозор иқтисодиёти умумбашарий тизим бўлгани учун дунё давлатларининг деярли барчаси шу йўлдан бормоқда. Жаҳон тажрибаси кўрсатишича, бозор иқтисодиётига инқилобий (революцион) ёки тад рижий (эволюцион) йўл билан ўтиш мумкин. Биринчи ҳолда, туб ислоҳотларни ўтказиш, аввалги тизимни ва таркиб топган иқтисодий муносабатларни бирданига ва батамом синдириш, тугатиш асосида замонавий бозор иқтисодиётига ўтишни тақозо этиб, «фалаж даволаш» усули («шоковая терапия») деб аталади. Бундай жадал ўзгаришлар аҳолининг кенг қатламлари турмуш даражасининг кескин пасайиб кетишига, кишиларнинг оғир, тушкун ҳолатга тушиб қолишига, ишсизлик, камбағаллик ва қашшоқликнинг кучайишига олиб келади. Тадрижий йўл эски иқтисодий муносабатларни босқичма-босқич янги бозор муносабатларига айлантириш орқали замонавий бозор иқтисодиётига ижтимоий ларзаларсиз, аҳоли турмуш даражасининг кескин пасайиб кетишининг олдини олган ҳолда ўтишни таъминлайди. Ўзбекистон замонавий, ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётига босқичма-босқич, яъни тадрижий йўл орқали ўтиш моделини танлади. Бу йўл бозор иқтисодиётига ўтиш борасида тўпланган жаҳон тажрибасига, мамлакатнинг табиий-моддий бойликлари, аҳолининг тарихий, миллий маданий анъаналари, юксак қадриятлари ва маънавиятига асосланган.