Insonning IQ'si past bo‘lsa, uning spirtli ichimlikka berilish ehtimoli yuqori bo‘ladi – Tadqiqot

Saqlash
17:49 / 20.10.2025 52 0

Insonning aqliy salohiyati va spirtli ichimliklarga qaramlik o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash ustida tadqiqot o‘tkazildi. Buning uchun xalqaro tadqiqotchilar Shvetsiya harbiy ro‘yxatga olish ma’lumotlar bazasidagi 600 mingga yaqin shaxsning ma’lumotlarini tahlil qilgan.

 

Mazkur shaxslarning har biri 18 yoshida IQ testi topshirgan bo‘lib, olimlar ularni o‘rtacha 60 yil davomida kuzatib borgan. Maqsad — yoshligida pastroq IQ darajasi keyinchalik spirtli ichimliklarga qaram bo‘lish xavfini oshiradimi yoki yo‘qmi, shuni aniqlash edi.

 

Tadqiqotchilar “Mendelian Randomisation” deb ataluvchi maxsus genetik usuldan foydalangan. Bu usul inson genlari orqali ikki narsa orasidagi bog‘liqlikning sabablilik darajasini aniqlashga imkon beradi, ya’ni ular bir-biriga sababchimi yoki shunchaki bir-biriga to‘g‘ri kelgan hodisami, shuni ajratadi.

 

Shu usul yordamida aniqlanishicha, past aqliy ko‘rsatkichga ega bo‘lgan insonlarda spirtli ichimliklarga qaramlik rivojlanish ehtimoli yuqoriroq bo‘ladi. Boshqacha aytganda, past IQ bu xavfga bevosita ta’sir qiluvchi omillardan biri sifatida namoyon bo‘lgan. Aksincha, yuqori IQ darajasiga ega kishilar orasida bunday muammo kamroq uchragan.

 

Biroq olimlar bu bog‘liqlikni faqat genetik yoki aqliy omillar bilan izohlab bo‘lmasligini ta’kidlashadi. Ularning fikricha, spirtli ichimliklarga qaramlikning rivojlanishida nafaqat insonning intellekt darajasi, balki uning atrof-muhiti, tarbiyasi, ijtimoiy sharoiti va madaniy muhit ham muhim rol o‘ynaydi. Shuning uchun ham tadqiqot natijalari “kontekstga bog‘liq” deb baholangan, ya’ni insonning hayot sharoiti va ijtimoiy muhiti bu jarayonga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi.

 

Xulosa qilib aytganda, ushbu tadqiqot shuni ko‘rsatadiki, past aqliy salohiyat spirtli ichimliklarga qaramlik xavfini oshiradi, lekin bu jarayon birgina aql bilan emas, balki genetik, psixologik va ijtimoiy omillarning o‘zaro ta’siri natijasida shakllanadi.

Izoh yo‘q

Izoh qoldirish

//