Инсоннинг ақлий салоҳияти ва спиртли ичимликларга қарамлик ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш устида тадқиқот ўтказилди. Бунинг учун халқаро тадқиқотчилар Швеция ҳарбий рўйхатга олиш маълумотлар базасидаги 600 мингга яқин шахснинг маълумотларини таҳлил қилган.

Мазкур шахсларнинг ҳар бири 18 ёшида IQ тести топширган бўлиб, олимлар уларни ўртача 60 йил давомида кузатиб борган. Мақсад — ёшлигида пастроқ IQ даражаси кейинчалик спиртли ичимликларга қарам бўлиш хавфини оширадими ёки йўқми, шуни аниқлаш эди.

Тадқиқотчилар «Mendelian Randomisation» деб аталувчи махсус генетик усулдан фойдаланган. Бу усул инсон генлари орқали икки нарса орасидаги боғлиқликнинг сабаблилик даражасини аниқлашга имкон беради, яъни улар бир-бирига сабабчими ёки шунчаки бир-бирига тўғри келган ҳодисами, шуни ажратади.

Шу усул ёрдамида аниқланишича, паст ақлий кўрсаткичга эга бўлган инсонларда спиртли ичимликларга қарамлик ривожланиш эҳтимоли юқорироқ бўлади. Бошқача айтганда, паст IQ бу хавфга бевосита таъсир қилувчи омиллардан бири сифатида намоён бўлган. Аксинча, юқори IQ даражасига эга кишилар орасида бундай муаммо камроқ учраган.

Бироқ олимлар бу боғлиқликни фақат генетик ёки ақлий омиллар билан изоҳлаб бўлмаслигини таъкидлашади. Уларнинг фикрича, спиртли ичимликларга қарамликнинг ривожланишида нафақат инсоннинг интеллект даражаси, балки унинг атроф-муҳити, тарбияси, ижтимоий шароити ва маданий муҳит ҳам муҳим роль ўйнайди. Шунинг учун ҳам тадқиқот натижалари «контекстга боғлиқ» деб баҳоланган, яъни инсоннинг ҳаёт шароити ва ижтимоий муҳити бу жараёнга сезиларли таъсир кўрсатади.

Хулоса қилиб айтганда, ушбу тадқиқот шуни кўрсатадики, паст ақлий салоҳият спиртли ичимликларга қарамлик хавфини оширади, лекин бу жараён биргина ақл билан эмас, балки генетик, психологик ва ижтимоий омилларнинг ўзаро таъсири натижасида шаклланади.